Bir gün içerisinde ne kadar çok çöp oluşturduğumuzu fark ettiniz mi? Sabah içtiğimiz sütün kutusundan, akşam yediğimiz portakalın kabuğuna kadar her şey çöp kovasına giriyor ve şehir çöplüğünde birikiyor. Kendi çöpümüzü örnek alarak, Türkiye'nin ve Dünya'nın çöpünün ne kadar büyük bir kirliliğe neden olduğunu tahmin edebiliriz. İşte bu kirliliği en aza indirmenin bir yolu geri dönüşümdür. Kirliliği azaltmak dışında, geri dönüşümün daha başka iyi yönleri de var. Örneğin geri dönüşüm sayesinde bir ürün elde etmek için daha az doğal kaynak harcanır. Ayrıca geri dönüşüm için gereken enerji, yeni üretimdekine göre daha azdır. Böylece daha fazla elektrik santraline de ihtiyaç duymayız.
Geri dönüşüm uygulaması için çöpler ortak özelliklerine göre birbirlerinden ayrılır ve özel geri dönüşüm makinelerine gönderilir. Çoğunlukla küçük parçalara ayrılıp yüksek ısıda eritilir ve sonra yeniden şekillendirilerek tekrar kullanılabilir hale getirilir.
Tekrar aynı şekilde kullanılamayacak yapıdaki bir ürün, geri dönüşüm sonrasında farklı bir ürüne de dönüştürülebilir. Örneğin, bir gazetenin üretimini düşünelim: Yaşlı bir ağaç kesilerek kâğıda dönüştürülür. Sonra da defter olarak karşımıza çıkar. Defterin tüm yapraklarını doldurduğumuzda artık onunla işimiz biter ve kâğıt çöpüne atarız. Çöp ayırıcılar defterimizi alıp geri dönüşüm fabrikasına götürürler ve kağıtlar dönüşüm işleminden geçer. Bir süre sonra defterimiz artık bir gazete olarak karşımıza çıkar. Gazeteyi de diğer çöplerden ayrı kağıt çöpüne atarsak bir süre sonra tuvalet kâğıdının içindeki karton boru olarak karşımıza çıkabilir. Böylece bu kadar çeşitli ürün için çok az ağaç kesilmiş olur.
Daha az çöp üretmemiz ve bu dönüşümün en sağlıklı biçimde yapılabilmesi için bizim de evde dikkat etmemiz gereken şeyler var:
- Alışverişte üzerinde geri dönüşüm işareti olan ürünleri seçebiliriz.
- Alışverişte aldıklarımızı poşet torbalara koymak yerine evden getirdiğimiz çantaya koyabiliriz.
- Plastikten çok cam ürün tercih edebiliriz. Hatta kullandığımız cam kavanozu evde şeker kavanozu olarak değerlendirebiliriz. Plastikler bir kaç kez geri dönüşüme uğradıktan sonra kullanılamayacak hale gelirler. Cam sonsuz sayıda dönüşüme uğrayabilir.
- Yiyecek atıklarını ve geri dönüşebilen atıkları farklı kovalarda biriktirebiliriz. Hatta yeterli alanımız varsa plastikleri, kâğıtları, camları ayırarak biriktirip, sokakta bulunan geri dönüşüm kovalarına atabiliriz.
- Biten pilleri pil atık kutularına atabilir, mümkünse satın alırken şarj olabilen pilleri tercih edebiliriz.
- Yiyecek atıklarını, işlemden geçirerek çiçeklere doğal gübre olarak kullanabiliriz.
Gördüğünüz gibi geri dönüşümle yeni ürünler elde edip doğal kaynakları korumak için uygulayabileceğimiz çok fazla yöntem var. Öncelikle çevremizdekilere geri dönüşümün öneminden bahsederek başlayabiliriz. Ne de olsa, “geri dönüşüm” muhteşem olacak!
ELVAN SARI