Kurtuluş günleri şehir ve kasabaların düşman işgalinden kurtarılışının yıl dönümleri olarak kutlanan kendilerine has günlerdir.
1922 yılının zaferlerle dolu ağustos ayından sonra eylül ayı şehrimizin de içinde bulunduğu pek çok yerin kurtuluş vakti olmuştur.
Eskişehir açısından önemli bir gün de 2 Eylül’e rastlayan Eskişehir’in düşman işgalinden kurtuluşudur.
Binlerce yıllık medeniyetlere ev sahipliği yapan Eskişehir, Milli Mücadele’nin 5 büyük savaşından üçünü yaşamıştır. Eskişehir’de kazanılan I. ve II. İnönü Savaşları Türk ordusunun moral ve motivasyonunu yükselterek ülkenin işgalden kurtarılacağı kararlılığına ilham kaynağı olmuştur.
Kahraman Eskişehir halkı kurtuluş sürecinde bir direnç noktası, bir semboldür.
Mustafa Kemal Paşa, 15 Ocak 1923’te Eskişehir’e yaptığı gezide Eskişehir halkına yönelik bir konuşma yapmış ve şöyle demiştir: “Efendiler! Eskişehir’i ve Eskişehir halkını çoktan tanırım. … Eskişehir halkı, içinde ve yakınında düşman kuvveti mevcut olduğu ve bizim de elimizde kuvvet bulunmadığı zaman çok büyük vatanperverlik, milliyetperverlik ve azim ve kahramanlık göstermiştir.”
İşte bu mısralarla başlayan konuşmasında Atatürk, Eskişehir’i 22 kez ziyaret etmiş halkının güzide vasıflarla bezenmiş bir halk olduğunu vurgulamıştır.
Dolayısıyla Milli Mücadele’nin merkezi konumunda bulunan Eskişehir için bu sözler boşa söyle(n)medi.
Yokluk ve sefalet içinde bulunulan günlerde bu yardımsever halk, Sivas Kongresinin masraflarını karşılamış, Sivrihisarlılar da kurtuluş savaşı için bir uçak almış orduya bağışlamışlardır.
Şöyle ki kaynaklarda yazılı olduğu şekilde, Sivas Kongresine Eskişehir temsilcisi Bayraktar-zade Hüseyin Bey o zamanın parasıyla 1200 lira bağışta bulunarak büyük bir maddi katkı sağlamıştır
Kurtuluş savaşına ilham kaynağı olan İnönü ilçesindeki 1.ve 2. İnönü savaşları ile başlayan milli harekâtın bütün safhalarında fedakârca ve cansiperane çalışmışlardır.
Yine kaynaklardan okuduğumuza göre, Eskişehir halkı savaş sürecinde yaptıkları para yardımıyla yaralıların tedavisine katkıda bulunmuş ve aldıkları malzemeleri Hilal-i Ahmer Cemiyeti’ne teslim etmişlerdir.
Bu kadim şehrimizde kampüs, cadde, gazete ve daha birçok yerde 2 Eylül ismi yaşatılmaktadır.
Bundan tam 101 yıl önce Eskişehirliler, burayı neredeyse tanınmayacak halde bulmuşlar ama özgürlüğün verdiği güçle yeniden imar faaliyetlerine başlamışlardır.
Mucizede burada başlıyor.
O günden bu güne uzanan süreçte vatanperver ve çalışkan halkımızın gayretleriyle Eskişehir’imiz, bölgemizin ve ülkemizin önemli şehirlerinden birisine dönüşmüştür.
Anadolu’nun orta yerinde bir yıldız gibi parlayan Eskişehir kurtuluşunun üzerinden 101 yıl geçmiş olmasının ardından bugün Türkiye'de en yaşanılabilir şehirler listesinde ilk sıralarda yer alıyor.
Tarihi ve doğal güzellikleriyle bu kadim şehir kültürel mirasımızı bugüne taşıyor.
Burası “Sarıköylü Bizim Yunus” olarak bilinen Yunus Emre'nin yurdu, Nasrettin Hoca'nın ise mirası, Seyit Battal Gazi ile Büyük Veli Sultan Süceattin Veli’yi toprağında saklayan mübarek bir Anadolu kentidir.
Osmanlı'da ilk hutbenin okunduğu, ilk Türk Lokomotifi Karakurt'un yapıldığı, ilk yerli otomobil Devrim'in üretildiği, ilk Köy Enstitüsünün açıldığı, ilk açıköğretim sisteminin başlatıldığı gibi daha pek çok ilklere imzaların atıldığı cumhuriyet şehri Eskişehir.
Müzelerini,parklarını,lüle taşının sanata dönüştüğü el sanatları çarşını yapay plajını saymıyorum bile…
Köklü tarihini her bir köşesinde barındırmaya devam ederken aynı zamanda gün ve gün yenilenmekten gelişip güzelleşmekten geri durmuyor.
Düşünüyorum da kim ne söylerse söylesin, bu kadim kentin makus talihini değiştiren 23 yıldır belediye başkanı olarak görev yapan Yılmaz Büyükerşen adeta kenti açık hava müzesine dönüştürmüş durumda.
Yazımızı bu güzel kente sevdalı Arif Nihat Asya’nın şu güzel dizeleriyle tamamlayalım.
"Nazlarda dilek vardı, edalarda sihir
Sevdim seni her şeyinle ey Eskişehir.
Gül gül tüten akşamlar ne şahaneydi
Ufkunda duman dağları, koynunda nehir!"
Eski ve yeninin harmonisinden doğan kuruluşun ve kurtuluşun sembol şehri. 101.Yaşın Kutlu Olsun!