GÜMÜŞHANE’NİN TESCİLLİ KETESİ

Eski zaman tandırları.
Geniş avlu içinde bir köşede.
Haftanın belli günü
Tandırlar çalı çırpı ile yakılır.
Harlı ateş bir süre sonra 
köze dönüşür tandır dibinde.
Hafif eğik ya da 
dik olarak inşa edilirdi.
Dışı ve içi iyice sıvanır,
Hamur elle yapıştırmaya ve
pişmeye hazırdır.
Mis gibi kızarmış 
tandır ekmekleri ve
keteler tek tek elle çıkarılır,
sofra bezinin üzerine dizilirdi.
Konum komşu kadınlar 
bu işi imece usulü ile kolayca,
keyifle yapıyorlardı.
Bu gün kete’de 
Golot’da 
Fırınlarda hazır.
Gümüşhane’nin coğrafi işaret almış,
Yok satan bir tadı kete ve 
Bir çeşit çörek olan 
GOLOT ekmeği.
Gümüşhane ketelerine
Süt, tereyağı eklenerek 
hamur hazırlanır.
Taş fırınlarda pişirilir.
Kahvaltıda, atıştırmalık olarak yenir.
Biz de Şiran yolu üzerinde
Bir fırında grup olarak tatdık.
Keteler kapanın elinde kaldı.
PEKİ HANGİ EKMEK?
Ben tandır ekmeği hastasıyım.
Evet, ekmek günlük 
beslenmemizin temeli.
İlk insanlardan bu yana 
tüketilen gıda.
Günümüzde tandır mı kaldı?
Hepimiz bakkaldan ya da 
fırından ekmek yiyerek büyüdük.
Pek çok kişi 
fırın ekmeğinin sağlıklı olup 
olmadığını sorguluyor.
Ekmeğin çeşidi,
kullanılan malzemelere bağlı 
demek basit bir cevap olur.
Fırınlardan almayı 
tercih ettiğim ekmek 
genel olarak tam tahıllardan 
yapılmışsa ve ilave şeker veya 
sağlıksız yağ içermiyorsa
sağlıklı bir seçenek olabilir.
TAM TAHILLI EKMEK
Gümüşhane’nin başta 
ekşi mayalı ekmeği olmak üzere 
ekmek çeşitleri var.
Tercih edilmesi gereken ekmek
Tam tahıllı ekmek.
Lif kaynağıdır.
Lif yani kepek, 
sindirim sistemi için gerekli.
Şeker hastalığı gibi
kronik hastalıkların 
önlenmesine yardımcı.
Kepekli ekmek uzun süre 
tok tutar ve kilo alma 
konusunda yardımcı olabilir.
Tam tahıllı ekmek
B vitaminleri, demir ve 
magnezyum gibi
 önemli vitamin ve 
mineralleri de içerir.
Bilindiği gibi tüm fırın ekmekleri 
tam tahıl unlarından yapılmaz. 
Bazılarının kepeği alınmıştır. 
Geriye yalnızca nişastalı 
bir un kalır.
Yani rafine un. 
Tahıldaki kepek ve 
besin maddelerinin 
çoğunun uzaklaştırılması,  
onu tam tahıllı ekmeğe göre 
daha az sağlıklı hale getirir. 
Rafine ekmek 
kan şekeri seviyelerinde 
hızlı bir artışa neden olabilir.
KETE VE GOLOT 
Dikkate alınması gereken bir konu
ekmeklere eklenen şeker ve yağlardır. 
Bazı fırınlar, lezzeti arttırmak için 
ekmeğine şeker veya 
mısır şurubu ekleyebilirler.
Eklemeler gereksiz kalorilerin 
artmasına ve şişmanlık  ve 
şeker hastalığı gibi 
sağlık sorunlarına 
katkıda bulunabilir. 
Benzer şekilde, 
bazı ekmeklere trans yağlar veya 
kısmen katı yağlar gibi 
sağlıksız yağlar kullanılabilir.
Bu durum kalp hastalığı 
riskini artırabiliyor.
EKMEK SEÇERKEN…
Anadolu ekmek çeşitleri zengini.
Ekşi mayadan tut,
tam tahıllı,
somun ekmeği,
her yöreye özgü keteler
çeşit çeşit.
Fırın ya da büfelerden 
satın alacağınız ekmeğinin 
sağlıklı olduğundan 
emin olmak için 
dikkate alınması gereken 
birkaç şey var. 
Öncelikle tam tahıllardan 
yapılıp yapılmadığını bakmalı. 
Etiketi kontrol etmeli.
Lif ya da kepek içeren ve 
ilave şeker veya 
sağlıksız yağ içermeyen 
ekmekleri tercih etmeli. 
Dengeli ve sağlıklı beslenmenin 
bir parçası olarak ekmeğin 
tadını çıkarın afiyetle.