Son mesaj - Gönderen: Recep Ergin - Salı, 01 Kasım 2011 23:40
Sitemizin yeni hali www.gumushane.gen.tr/v2 adresinde test edilmektedir. Lütfen belirli aralıklarla ziyaret ederek, yaşadığınız aksaklıkları ve önerilerinizi admin@gumushane.gen.tr adresinden veya buradaki formdan bize bildirin.
20 Şubat 2008 tarihli Kuşakkaya Gazetesindeki yazısı
Mail
hasanpir2002@yahoo.com
Siteye Ekleyen
AdamGibi
Gümüşhane'nin belgelere dayalı bir tarihe ihtiyacı olduğu yıllardır hep yazılır çizilir. Ama nedense bir türlü gerçekleşemiyor.
Gümüşhane'ye ait yaygın bilgiler genellikle son üç dört kuşak Gümüşhanelilerin yaşadıklarının nakille aktarımından öteye gitmemektedir. Aktarılagelen bilgiler, kaynağında doğru olsa bile zamanla başka bilgilerin katılımı ile asıl niteliklerini kaybetmekte ve gerçeklerden çok rivayetlere dönüşmektedir. Onun için mutlaka belgeye dayalı genel bir tarih çalışmasının olmasında büyük yararlar vardır. Bu bağlamda Son yıllarda şahsi gayretleri ile çeşitli tarihçi ve araştırmacı hemşerilerimiz tarafından zaman zaman lokal çalışmalar yapılmaktadır. Bu hemşerilerimize teşekkür etmek gerekir.
Gümüşhane'nin belgelere dayalı bir tarihi ne zaman yazılır veya kime kısmet olur bilinmez ama Gümüşhanelilerin tarihlerini bilme hakları vardır.
Tarih yazmak zor bir çalışmadır. Çünkü tarihi olayları ve belgeleri şahsilikten uzak kalarak yorumlayabilmek ve bu yorumlarla da geleceğe ışık tutmak önemli ama zor bir iştir.
* * *
Son yıllarda Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü çok güzel çalışmalar sergilemektedir. Osmanlı ve Cumhuriyet Arşivlerini bir bir inceleyip tasnif ederek bütün milletimizin, hatta bütün dünyanın istifadesine sunmuşlardır.
İlgili Genel Müdürlüğün internet sitesine üye olduktan sonra binlerce belgeyi siz de görebiliyorsunuz. Kuruma müracaat ettiğinizde istediğiniz belgeye ulaşma imkânınız da bulunmaktadır.
Devlet Arşivlerinin bu sitesinde Gümüşhane ile ilgili yüzlerce belge olduğunu gördükten sonra, il tarihinin yazılmasında geç kalınmaması gereğini bir kez daha belirtmek istiyorum...
* * *
Gerek Osmanlı Arşivlerinde gerekse Cumhuriyet arşivlerinde çok önemli belgeler var. Örnek olarak seçtiğim bazı belgeleri aktarmak istiyorum.
Bundan sonraki yazılarımızda da nasip olursa zaman zaman bu konuyu işlemeye devam edip, arşiv taramalarından elde edeceğimiz bilgileri sizlerle paylaşmayı sürdüreceğiz.
Gümüşhane Darphanesi'ne İstanbul Darphanesi'nden gönderilen ve Gümüşhane'de imal olunan ve ondan evvel mahfuz olan alat ve edevatın defteri.
3-
Tarih: 08/N /1220 (Hicrî)
Dosya No:65
Gömlek No:3257
Fon Kodu: C..DRB.
Devletin en mühim varidatından olan Gümüşhane, Espiye ve Tevabii madenlerinin idaresine dair bazı evamiri havi mezkur Madenler Emini Kapıcıbaşılarından Ahmed'e hüküm
4-
Tarih: 09/Ş /1196 (Hicrî)
Dosya No:22
Gömlek No:1097
Fon Kodu: C..DRB.
Beş ay zarfında Gümüşhane ve Tevabii madenlerinden hasıl olan altın ve gümüşün Hazine'ye teslim olunan miktarı.
5-
Tarih: 19/N /1316 (Hicrî)
Dosya No:58
Gömlek No:53
Fon Kodu: Y..PRK.BŞK.
Bayezid Camii Dersiamlarından Gümüşhaneli Ahmed Efendi'nin Meclis-i Mesalih talebe azalığına tayin edilmesi gerektiği.
6-
Tarih: 18/B /1313 (Hicrî)
Dosya No:14
Gömlek No:1313/B-16
Fon Kodu: İ..AS..
Yemen Vilayeti Zabtiye Alayı'nın mahlul olan Hadde Tabur Ağalığı'na Mamuretülaziz Vilayeti Zabtiye Alayı Beşinci Seyyar Taburu'nun Birinci Süvari Bölüğü Ağası Gümüşhaneli Hasan Efendi'nin tayini.
7-
Tarih: 13/12/1925
Sayı:
Dosya: 6618
Fon Kodu: 30..10.0.0
Yer No: 7.43..19.
Eşkiya tarafından şehit edilen Gümüşhane Mebusu Ziya'nın oğlu Enver'inİstanbul liselerinden birine gece bölümü öğrencisi olarak kayıt edilmesine dair Gümüşhane Mebusu Hasan Fehmi'nin önergesi.
8-
Tarih: 13/11/1934
Sayı: 11008
Dosya:
Fon Kodu: 30..11.1.0
Yer No: 91.41..4.
Gümüşhane Belediye Başkanlığı'na seçilen Muhsin Sahir Bey'in başkanlığının onayı.
9-
Tarih: 9/3/1948
Sayı: 21627
Dosya:
Fon Kodu: 30..11.1.0
Yer No: 197.7..17.
Gümüşhane iline bağlı Canca köyünün Belediye sınırları içine alınması ve isminin Gonca olarak düzeltilmesi.
10-
Tarih: 26/N /1300 (Hicrî)
Dosya No:76
Gömlek No:3380
Fon Kodu: İ..MMS.
Trabzon vilayetinde Gümüşhane sancağında Hazine ve Yavlı adındaki simli kurşun madenlerinin ihalesi.
12-
Tarih: 27/B /1215 (Hicrî)
Dosya No:55
Gömlek No:2732
Fon Kodu: C..DRB.
Gümüşhane madenlerinin Hacegandan Halil Efendi'ye ihalesi.
Belgelerle ilgili bazı tahliller:
* Birinci belgenin tarihi hicri (Hicrî) 1187, miladiye çevrildiğinde 1773 eder. Yani bundan 235 yıl önce devletin maden işlerini ihale yoluyla üçüncü şahıslara yaptırdığını görmekteyiz. Ülkemizde özel teşebbüse ihale yoluyla iş yaptırma mantığının son 30 - 40 yıldan beri ancak genel kabul görmeye başladığı gerçeğini unutmamak gerekir...
* Üçüncü belge Gümüşhane için çok önemli bir belge. Gümüşhane ve Espiye'de çıkarılan madenleri "devletin en önemli gelir kaynaklarından" göstermektedir. Osmanlı İmparatorluğu'nun gelir kaynaklarından önemli bir kısmını Gümüşhane madenlerinin oluşturuyor olması, Gümüşhane'nin madencilik yönünden önemini göstermiyor mu?
Arşivlerde Gümüşhane madenleri ile ilgili yüzlerce belge bulunmaktadır. Gümüşhane Üniversitesinin kuruluşu için gerekli olan fakültelerden biri bu belgeler ışığında herhalde Maden Fakültesi olur diye düşünüyorum.
* Sekizinci belgenin tarihi 1934. Gümüşhane Belediye Başkanlığı'na seçilen Muhsin Sahir Bey'den bahsedilmektedir. Bu belgeyi gördükten sonra Gümüşhane Belediyesi'nin resmi internet sitesine baktım. Sitede eski Belediye Başkanları arasında 1942 tarihinde göreve başlamış olarak gösterilen Muhsin Kadirbeyoğlu' na yer verildiğini gördüm. Eğer Belediye Başkanlığı yapan Muhsin isimli başka bir başkanımız yoksa o zaman Devlet Arşivlerindeki tarihle sitedeki tarih farklılık arz ediyor demektir.
* Dokuzuncu belgenin tarihi 1948. Belgede Canca'nın isim değişikliği ile Gonca ismini almasından bahsedilmektedir.
Dikkatimizi çeken bazı belgeleri sizlerle paylaşmış olduk.
DEVLET ARŞİVLERİNDE GÜMÜŞHANE
