İstanbul Gümüşhane İli ve İlçeleri Yardımlaşma ve Kalkındırma Derneği’nin (GÜYAD) 13.sünü düzenlediği Vefatının 126. Yılında Büyük İslam Alimi Ahmed Ziyaüddin Gümüşhanevi’yi Anma Programı GÜYAD Dernek Merkezinde yapıldı.
Eğitimci Hüseyin Hatipoğlu’nun moderatörlüğünde gerçekleşen programın konuşmacı konukları 21. ve 22. Dönem Milletvekili, İbn Haldun Üniversitesi Mütevelli Heyet Başkanı Prof. Dr. İrfan Gündüz ve 20. Dönem Milletvekili Avukat İsmail Durak Ünlü oldu.
Hafız Bahri Demirhan’ın okuduğu Kur’an-ı Kerim tilaveti ile başlayan programda konuşan Prof. Dr. İrfan Gündüz, “Yakın geçmişimizin büyük bir alimini, muhaddisini ve mutasavvıfını anmak ve anlamak için biraraya geldik. Biz geçmişimizle yaşayan bir milletiz. Ağacın kökleri ne kadar derindeyse, dalları da o kadar yüksekte olur. Düne yaslanarak, bugüne bakarak, geleceğe yönelebiliriz. Ahmed Ziyaüddin Gümüşhanevi 5 yaşında Gümüşhane’de hafız olmuş, 9 yaşında Trabzon’da Laz Osman Efendi’den ve Halid es-Saidi’den Arapça ve fıkıh dersleri almış. Balık gölde büyür diyerek 1831’de İstanbul’a gitmiş ve Beyazıt Medresesi’nde dini ilimler tahsil etti. Sultan Abdülmecid’in hocası Hafız Mehmed Emin Efendi ile II. Mahmud’un hocası Abdurrahman Harputi gibi devrin önde gelen alimlerinin öğrencisi oldu. 1848’de Trablusşam Müftüsü diye meşhur olan Halidi Şeyhi Ahmed el-Ervadi’ye intisap etti. En önemli eseri Ramuzu’l-Ehadis, Hadisler Deryası adı ile Lütfi Doğan ve M. Cevad Akşit hocalarımız tarafından Türkçe’ye tercüme edilmiştir. Ahmed Ziyaüddin Gümüşhanevi ekonomik bağımsızlığa çok önem vermiş, ecnebi(yabancı) malına rağbet etmeyin, kendi ürünlerinizi kendiniz üretin diyerek kendi tankını, kendi uçağını kendi üret felsefesinin işaret fişeğini vermiştir. Devlet adamlarını irşad edebilmek için dergahını Bab-ı Ali üzerine kurmuştur. Ahmet Ziyaüddin Gümüşhanevi, helal rızık konusuna çok önem vermiştir. Çünkü Allahü Teala insan vücudunu helal rızka göre dizayn etmiştir. Haram rızık ise insan bedeninin iyiye, güzele, doğruya yönelişini engeller. İşte bu sebeple Gümüşhanevi, bankaların şerrinden Ümmnet-i Muhammed’i korumak için “Yardımlaşma Sandığı” kurmuştur. Gümüşhanevi, zamanında yeni kurulmaya başlayan ve faizle çalışan bankalara karşı bir alternatif olarak bir sosyal yardımlaşma sandığı kurmuş, paralar toplanarak bir yardımlaşma ve yatırım amaçlı kullanacak bir sermaya oluşturmuş, alan el değil veren el olmaya önem vermiş, bu yardımlaşma sandığı sayesinde Matbaa-i Bahriye’yi aldırarak neşriyat faaliyetlerinde bulunmuş, ilmi Anadolu insanının ayağına götürmek için Bayburt Ziyaiye Kütüphanesi, Trabzon-Of Hacı Ahmed Kütüphanesi kurulmasını sağlamış, böylece köklerine, Gümüşhane ve yöresine ne kadar bağlı olduğunu da ortaya koymuştur. Ahmet Ziyaüddin Gümüşhanevi, tekkelerde görülen yozlaşmalara karşı çıkmıi, ulema ve meşayih arasındaki anlaşmazlıkları gidermek, medrese ile tekkeyi uzaklaştırmak için Camiu’l-Usül adlı eseri yazmış, müntesiplerinin zü’l-cenaheyn (çift kanatlı) olmasına, maddi-manevi, zahiri-batıni ilimlerde icazetli olmalarına önem vermiştir. Ahmet Ziyaüddin Gümüşhanevi, 2. Haccından dönerken 3 sene Mısır’da kalmış, Bedevi Medresesi’nde öğrencilere hadis dersleri vermiştir. Bu durum onun Arapça’yı ne kadar iyi bildiğini, Arapça eserler yazacak ve Arapça dersler verecek kadar Arapça’ya vakıf olduğunu göstermektedir” dedi.
Avukat İsmail Durak Ünlü de konuşmasında şu ifadeleri kullandı: “Türkiye nasıl İslam Dünyası’nın lider ülkesi ise Ahmed Ziyaüddin Gümüşhanevi’de İslam Dünyası’nın manevi lideridir. Ahmed Ziyaüddin Gümüşhanevi, Sultan II. Abdulhamid ile özel sohbetleri olan ender şahsiyetlerdendir. Ahmed Ziyaüddin Gümüşhanevi , yabancı malına rağbet etmeyin, kendi ürünlerinizi kendiniz üretin demiş. Mehmed Zahid Kotku’nun direktifleriyle de Prof. Dr. Necmeddin Erbakan ve arkadaşları “GÜMÜŞ MOTOR”u kurmuş, yan sanayi ile montaj sanayi ile başlayan çalışmalar bugün Türkiye’yi kendi silahlarını üreten ülke konumuna getirmiştir. Ahmed Ziyaüddin Gümüşhanevi’nin Matbaa-i Bahriye’yi aldırarak neşriyat faaliyetlerinde bulunması bugün Türkiye’nin dini yayıncılık alanında geldiği noktaya da önemli katkılar sağlamıştır. Siyaset alanında da Gümüşhanevi Dergahı’ndan çok önemli şahsiyetler yetişmiştir. Gümüşhanevi Tekkesi,devletten yardım alan resmi tekke değil, hususi tekkedir, devletten yardım almamış,devletin güç ve salahiyetinden istifade etmemiş, sade ve samimi çalışmalar yapmıştır. Ahmed Ziyaüddin Gümüşhanevi’nin Gümüşhane ve yöresinde kurdurduğu kütüphanelerdeki kitaplar Rus İşgali sırasında Lenigrad’a götürülmüştür. Bu kitapların Türkiye’ye getirilmesi için çalışmalar yapılmalıdır” şeklinde konuştu.
Ahmed Ziyaüddün Gümüşhanevi’nin Anma Programının kapanış konuşmasını ise GÜYAD Başkanı Tahsin Söğüt yaptı. Başkan Söğüt şunları söyledi: “Gümüşhanemizin değerlerini başta Gümüşhaneliler olmak üzere herkese tanıtmamız gerekir. İşte bu programlar neslimizin Gümüşhanemizin değerlerini tanımaları ve anlamaları açısında çok kıymetlidir. Bu vesileyle hocalarımıza ve katılım sağlayan tüm hemşerilerime çok teşekkür ederim.”
Programın sonunda Ahmet Ziyaüddin Gümüşhanevi belgeseli, filmi yapılarak çocuklara yerli ve milli model şahsiyetlerin tanıtılması gerekliliği teklifi yapıldı ve bu teklif herkes tarafından kabul gördü.
