KORONA VE GIDA GÜVENLİĞİ

Literatürde yer alan bugünkü bilgiler COVID-19’un gıdalardan geçişine dair bir kanıt bulunmadığına işaret etmektedir. Ancak gıda kaynaklı hastalık riskini en aza indirmek için her zaman gıda güvenliği uygulamalarının sağlanması önerilmektedir. Yiyecekleri saklarken veya hazırlarken dikkat etmeniz gerekenler:

- Yemek hazırlamadan önce, yemekten önce ve sonra ellerinizi 20 saniye sabunla her yüzeyini ovarak yıkamanız,

-Öksürdüğünüzde ya da hapşırdığınızda ağzınızı ve burnunuzu tek kullanımlık bir mendil ile ya da giysi olan dirseğinizin iç yüzeyi ile kapatmanız, sonra mendili kapalı bir çöp kutusuna atmanız ve hemen kurallarına göre doğru bir şekilde ellerinizi yıkamanızdır.

“Gıda Güvenliği Kuralları”na her zaman dikkat edilmelidir. Bunlar:

- Mutfakta temizlik kurallarına uyunuz: Kullanımdan önce ve sonra yüzeyleri sabunlu (deterjanlı) su ile temizleyiniz, sonra dezenfeksiyon suyunda ıslatılmış bez ile siliniz.

- Çiğ ve pişmiş gıdaları ayrı tutunuz: Çiğ gıdalardan yiyeceklere yayılan zararlı mikroplardan kaçınmak için çiğ ve pişmiş gıdaları ayrı tutunuz. Çapraz kontaminasyonu (bulaşmayı) önlemek için çiğ ve pişmiş gıdalar için farklı mutfak eşyaları/doğrama tahtaları kullanınız.

- Yiyecekleri iyice pişiriniz: Doğru pişirme ile tehlikeli mikropların hemen hepsi yok edilebilir. Yapılan araştırmalar 70°C’ye kadar ısıtılan gıdaların yenmesinin güvenli olduğunu göstermektedir. Çorba ve sulu yemekleri tamamen piştiğinden emin olana dek kaynatınız (70 °C). Pişmiş yemekleri tekrar ısıtırken tamamen ısınmasına dikkat ediniz.

-Yiyecekleri doğru ısıda saklayınız: Pişmiş yemekleri oda ısısında 2 saatten fazla bırakmayınız. Pişmiş ve bozulma riski olan yiyecekleri hemen buzdolabına koyunuz (buzdolabının içi 5°C’den soğuk olmalıdır). Pişmiş yemeklerin tabağa konuluncaya kadar sıcak tutulması önerilmektedir (60°C üzerinde). Donmuş gıdaları oda ısısında bekleterek çözmeyiniz.

- Temiz su ve temiz malzeme kullanınız: Çiğ tüketilecek sebze ve meyveleri iyice yıkayınız. Son kullanma tarihi geçen ürünleri kullanmayınız, tüketmeyiniz.

COVID-19’un gıda ambalajları aracılığı ile geçişine dair de şimdiye kadar bir kanıt gösterilmemiştir. Bununla birlikte, COVID-19’a neden olan virüs yüzeylerde ve nesnelerde sınırlı bir süre hayatta kalabilir. Dolayısıyla da bulaşma, insanların virüs bulaşmış bu yüzeylere dokunmalarının ardından ellerini ağızlarına, burunlarına, gözlerine götürmeleri aracılığı ile olabilir. Gıda satılan yerlerde/marketlerde, en yüksek kontaminasyon (bulaşma) riski, diğer kişilerle ve alışveriş sepeti kolları gibi dokunma riski yüksek yüzeylerle temas nedeniyle olur. Bu yüzeylerin önerilen şekilde düzenli temizliği önemlidir. Bireylerin marketlerden eve döndükten sonra ve yeni satın alınan gıda ambalajını kullandıktan sonra ellerini yıkamaları temel korunma mekanizmasıdır. Market gibi kalabalık ortamlarda kişilerle temasın önlenmesi için sosyal mesafe kuralına (en az 3-4 adım) uyulmalı ve maske takılmalıdır.

Koronavirüsün yüzeylerde hayatta kalma yeteneğinin sınırlı olması nedeniyle, bir marketten satın alınan ya da eve getirilen gıdaların bulaşma riskini en aza indirmenin en kolay yolu, bir süre (örneğin; virüsün çeşitli yüzeylerde yaşayabilme kapasitesi göz önüne alındığında üç gün) ayrı bir alanda saklanması olabilir. Bu öneri hemen tüketilmesi ya da dondurulması gereken gıdalar için uygun olmayabilir. COVID-19 “zarflı bir virüs” olup sabun virüsün yapısını bozmada etkili olurken su ise virüsün yüzeyden uzaklaşarak temizlenmesine neden olur. Yemeden önce pişirilmeyecek taze ürünleri akan su altında iyice yıkayınız. Sirke gibi diğer toplumda “popüler” olan durulama uygulamalarının virüsleri öldürmede etkisi olduğu bilinmemektedir. Hemen dondurulması ya da buzdolabında soğutulması gereken süt kutuları gibi sıkça dokunulan ürünler için kutuların yüzeyini az miktarda sabun ve su ile yıkamak da makul bir önlem olabilir. Bunu yaptıktan sonra eller tekrar kuralına uygun yıkanmalıdır.