YKS (Yükseköğretim Kurumları Sınavı), üniversite adaylarının hayallerine bir adım daha yaklaştıkları basamaklardan bir tanesidir. Bu yüzden, adayların üniversite tercihini doğru sırayla, doğru şekilde yapmaları önem arz etmektedir. Adayların tercihlerini yapmadan önce, ÖSYM'nin http://www.osym.gov.tr internet sitesinden YKS ile ilgili bilgi ve duyuruları takip etmeleri önemlidir.
ÖSYM takviminde tercih dönemi 06-14 Ağustos 2020 tarihleri aralığında, kayıt dönemi ise 31 Ağustos-04 Eylül tarihleri aralığında belirtilmiştir. Adaylar tercihlerini, T.C. Kimlik Numarası ve şifreleri ile tercih süresi içerisinde ÖSYM'nin https://ais.osym.gov.tr internet adresinden bireysel olarak yapacaklar ve tercihlerini, internet üzerinden elektronik ortamda gönderecekler.
"Bazı teknik bilgileri bilmekte fayda var."
TYT puanı 150’nin altında olan adayın tercih hakkı bulunmamaktadır.
TYT puanı 150’nin üstünde ama AYT puanları 170’in altında olan aday, Tablo-3’te yer alan ön lisans programlarını tercih edebilir ve Tablo-5’te yer alan özel yetenek sınavı ile öğrenci alan lisans programları için ilgili yükseköğretim kurumuna başvuru yapabilmektedir.
AYT puanı 170’in üzerinde olan aday, Tablo-3’te yer alan ön lisans programlarını ve Tablo-4’te yer alan lisans programlarını (sadece 170’i aştığı puan türlerinde) tercih edebilir. Tablo-5’te yer alan özel yetenek sınavı ile öğrenci alan lisans programları için ilgili yükseköğretim kurumuna başvurabilir.
Tıp Fakültesi için sayısal puan türünde en az ilk 50 bin, Mimarlık için sayısal puan türünde en az ilk 250 bin, Mühendislik için sayısal puan türünde en az ilk 300 bin, Eczacılık için sayısal puan türünde en az ilk 100 bin, Diş Hekimliği için sayısal puan türünde en az ilk 80 bin, Hukuk fakültesi için eşit ağırlık puan türünde en az ilk 125 bin, Öğretmenlik programları için en az ilk 300 bin başarı sıralaması gerekmektedir.
Puana göre mi, yoksa başarı sırasına göre mi tercih yapalım?
YKS sonuç bilgilerinde her adayın hesaplanan yerleştirme puanlarına ilişkin başarı sıralamaları yer almaktadır. Bu noktada Y-TYT, Y-SAY, Y-SÖZ, Y-EA veya Y-DİL başarı sıralamalarına göre tercih yapmak gerekmektedir. Çünkü YKS, LGS gibi sınavların yıllar içindeki zorluk seviyeleri değiştiği için puanlarda büyük değişiklikler yaşanmaktadır.
"Sıralamalarda büyük gerilemeler oldu."
Bazı adaylar hedeflerine ulaştıkları için mutlu, ancak yüksek netler yapıp iyi bir sıralama geleceğini tahmin eden adaylar ise tersi bir durumla karşılaştılar. Bazı testlerdeki ortalamanın geçen yıla göre artması, sınavın kolay olduğu düşüncesini getirdi. Özellikle sayısal ve eşit ağırlık puan türlerinden hazırlanan adayların, hayal kırıklığı yaşamasının nedeni bu puanlarda yaşanan yığılma nedeniyle geçen yıla göre beklediklerinin gerisinde bir sıralama ile karşılaşmalarıdır. İster istemez adaylarda "Acaba bu sıralama ile istediğim yere gidebilecek miyim?" endişesi oluştu.
"Her aday sınava girdiği yıl üniversiteye gitmeyi ister."
Adaylar becerilerini kullanabilecekleri ve yapmaktan keyif aldıkları bölümleri tercih etmelidir. Gittikleri üniversitelerde mutsuz olamamaları için öncelikle "Ne istiyoruz?" ve "Kendimizi ne kadar tanıyoruz?" sorularına cevap bulduktan sonra "Sıralamamız nedir?" "Bu sıralama ile hangi bölüm ve üniversiteleri tercih edebilirim?" sorularına cevap arayabiliriz.
"Ne istiyoruz?" ve "Kendimizi ne kadar tanıyoruz?"kısmını açacak olursak; adayların kendilerine şu soruları sorup verecekleri cevaplar doğrultusunda hareket etmeleri yardımcı olacaktır: "Hayattaki en büyük beklentim nedir?" "Hayallerim neler?" "Gelecekte ne yapmak istiyorum?" "Sahip olduğum özellikler neler?" "Bugüne kadar hangi alanlarda başarılı oldum/olamadım?" "Neler yapmaktan keyif alıyorum/almıyorum?" vb.
Üniversite ve meslekleri araştırırken ise "Belirlediğim mesleklerin özellikleri ilgilerimle, becerilerimle, yeteneklerimle örtüşüyor mu?" "Piyasanın ihtiyaç duyduğu beklenti ve gerçekler neler? Sorularını da cevaplandırmak adayların belirli bir veriye ulaşmasına yardımcı olacaktır.
Bir üniversiteyi araştırırken tercih edilecek bölümün bağlı olduğu fakültenin hangi ilde ya da ilçede bulunduğu; fiziksel, sosyal, ulaşım imkânları; bursluluk, barınma imkânları; yatay geçiş, çift ana dal ve yan dal olanakları; yurtdışı bağlantıları vb. Tercih edilecek bölüm ile ilgili istihdam, kamu ve özel sektördeki iş imkânları, çalışma koşulları vb. önemlidir.
Tercih listesindeki sıralamaya dikkat!
Adaylar, öğrenim görmek istedikleri yükseköğretim programlarının tercih listesindeki sırasını belirlerken dikkatli davranmalıdır. Hangi tablolardan tercih yapacaklarsa bu tabloları dikkatle incelemeleri gerekmektedir. Çünkü tablolarda her programın adaylarda aradığı koşullar belirtilmiştir. Okul türü, alan, yaş, sağlık, cinsiyet vb. bütün koşullarını tam olarak karşılayamadığınız programları tercih etmek doğru değildir. Bir aday koşulunu karşılamadığı bir bölümü kazansa bile kayıt yaptıramaz ve gelecek yıl puanı düşer.
Kulaktan dolma bilgiler ile tercih yapmak, tercihleri yanlış puan türüne göre belirlemek, ya da tercihleri puan sırasına göre yazmak tercih listesi hazırlanırken en sık yapılan hatalardan bir kaçıdır. Bu noktada adaylar kendilerine yardımcı olabilecek bir uzman görüşüne başvurabilir ve destek alabilirler. "Tercih listesindeki sıralama, gerçekten istek sıranıza uygun mu?" Örneğin, bir üst tercihinize yerleşecek olsanız, "Keşke bir sonraki tercihime yerleşseydim" diye düşünmeyeceğinizden emin misiniz? Bunlara dikkat etmek gerekmektedir. Tercihler en çok istenen üniversite veya bölümden başlanarak sıralanmalıdır. Daha az istenilen bir bölüm, sadece puanı yüksek diye çok daha fazla istenilen bir bölümün üzerine yazılmamalıdır. Ya da istedikleri alanlardan ziyade sırf o bölüm popüler diye üst sıralara yazılmamalıdır. Unutmayın, istemediğimiz bir bölüme gidersek, istemediğimiz sonuçlar ile karşılaşırız.
Benim tercihlerim neler? Ailemin tercihleri neler?
Bazen adaylar, tercihlerinde ailelerinin öncelikleri ile kendi öncelikleri arasında karar vermekte zorlanırlar. Bu noktada ailenin imkânları ve adayın ilgi, yetenek ve değerleri doğrultusunda ortak bir karar alınarak tercih yapmaları daha doğru olacaktır.
"Önce ön lisans bölüm tercih edip, sonradan lisansa tamamlamak."
Ön lisansı bitirdikten sonra DGS (Dikey Geçiş sınavı) ile 4 yıllık fakülteye geçerim olasılığına güvenerek ön lisans bölümlerine yönelmek çok doğru değildir. Burada esas alınacak nokta şudur mezun olduktan sonra 4 yıllık fakülteye geçilemediğinde bile o bölümden memnun olup o işi sürdürmeye devam edebilmesidir. Seçim yaparken buna dikkat etmek gerekmektedir.
Bölüme göre mi, üniversiteye göre mi tercih yapmalıyım?
Burada iki unsurda önemlidir ancak bir aday iyi bir üniversitede istemediği bir bölümü okuyacak olursa, onu üniversiteden sonra bekleyen hayattan keyif alması çok zor olacaktır. İstediği bölümü seçerek, güçlü yanlarını keşfedip hayata geçirerek yaptığı işte daha keyifli uzmanlaşabilir. Bu yüzden üniversite seçimi bölüme göre yapılmalıdır.
Sizler sevdiğiniz işi yaparsanız, kendi geleceğinizi zaten oluşturacaksınız. İçinde o işi yapma isteği olmayan kişiler bunu herkese hissettirecektir. Bu yüzden kişilerin sevdiği ve sevebileceği işi yapması çok önemlidir.
Başarılı olmanın sırrı, işini severek yapmakta gizli. Biliyoruz ki hemen hemen tüm başarılı insanlar işlerini tutkuyla ve şevkle yapanlardır. (Ö. Bolat)
“Eğer sevdiğin işi yaparsan, hayatın boyunca bir gün bile çalışmış olmazsın” Konfüçyus
Uzm. Psk. Esra Seda TURHAN
turhansedaesra@gmail.com
Yararlanılabilecek Linkler
http://hangiuniversitehangibolum.com/
https://www.cbiko.gov.tr/haberler/dogru-universite-tercihi-icin-dabis
https://www.iskur.gov.tr/is-arayan/is-ve-meslek-danismanligi/meslek-danismanligi/