Akçay istihdam sorunlarını anlattı

Gümüşhane Ticaret ve Sanayi Odası (GTSO) Başkanı İsmail Akçay, bugün yapılan İl İstihdam ve Mesleki Eğitim Kurulu toplantısında yaptığı sunumla iş dünyasının yaşadığı sorunları ortaya koydu.

İş kolları bazında istihdam sorunları başlıklı sunumunda Gümüşhane’de işveren genel sorunlarının Asgari Ücret Üzerindeki Yükler, Toplum Yararına Programlar, Meslek Liseleri, Zincir mağazalar, Yatırım Teşvikleri ve işyerleri önündeki araç parkı ve trafik yön uygulaması olduğunu kaydeden Akçay, bu sorunları çözüm önerileriyle birlikte aktardıktan sonra ayrıca işkolları bazında yaşanan sorunları da aktardı.

Akçay’ın yaptığı sunum şu şekilde:

Genel Sorunlar

1: Asgari Ücret Üzerindeki Yükler
Asgari ücretin işverene maliyetinin yaklaşık 2000 TL’yi bulması istihdamı olumsuz etkileyebilir. Örneğin;

1. Kayıt dışı istihdamı arttırabilir.
2. İstihdamı azaltabilir.
3. Büyük sermaye ile rekabet edemeyen Gümüşhane esnafı ve tüccarı bu ilave vergi ve sigorta primi yüklerinin altında zorlanacaktır.

Çözüm önerisi: Asgari ücret üzerinde yaklaşık 635 TL vergi ve sigorta yükü vardır. Gümüşhane ve benzeri illerde büyük özel sektör ve devlet arasında paylaştırılmalıdır.

01.01. 2016 – 31.12.2016 Asgari Ücret

ASGARİ ÜCRETİN NETİNİN HESABI (TL/AY)
BRÜT ASGARİ ÜCRET 1.647,00
SGK PRİMİ % 14 230,58
İŞSİZLİK SİG. FONU % 1 16,47
GELİR VERGİSİ %15 (*) 86,46
DAMGA VERGİSİ % 07,59 12,5
KESİNTİLER TOPLAMI 346,01
NET ASGARİ ÜCRET (**) 1.300,99
İŞVERENE MALİYETİ (TL/AY)
ASGARİ ÜCRET 1.647,00
SGK PRİMİ % 15.5 ( İşveren Payı ) 255,29
İŞVEREN İŞSİZLİK SİGORTA FONU % 2 32,94
İŞVERENE TOPLAM MALİYET (****) 1.935,23
(****) İşverene toplam maliyetin 110,10 TL’si yapılacak düzenleme sonucundaki
yararlanma şartlarına göre Hazine tarafından karşılanacaktır.

2: Toplum Yararına Programları
1. Toplum yararına programları özel sektördeki istihdamı olumsuz etkilemiştir.
2. Toplum yararına programları gizli işsizlik (çalışıyormuş gibi görünen ancak üretime katkı sağlamayan personel) yaratıyor.

3. Çözüm önerisi: Toplum yararına programlarına kamu ile birlikte özel sektör de dahil edilmelidir. Örneğin, Gümüşhane ve benzeri illerde, bir-iki kişi istihdamına veya sigorta ve vergi borcunu zamanında ödeyene vb. şartlarla özel işyerlerine TYP kapsamında personel desteği verilebilir. Böylelikle, üretim ve maliyetler desteklenir. KOBİ’lerin rekabet gücü artar. Kaynaklar da daha verimli kullanılmış olur.

3: Meslek Liseleri
1. Öğrencilerin büyük çoğunluğu meslek liselerini mecburiyetten tercih etmektedirler.
2. Firma sahipleri ve işverenler, meslek lisesi mezunlarının yeterli niteliğe sahip olmadıklarını düşünmektedirler.

Çözüm önerileri:
1. Meslek liselerinde teorik dersler daha da azaltılmalı, uygulamalı derslere daha fazla ağırlık verilmelidir.
2. Meslek liseleri şehrin istihdam ihtiyaçları göz önüne alarak açılmalıdır.
3. Sağlık meslek liselerinde olduğu gibi «istihdam garantisi» diğer meslek liselerine sağlanmalıdır.

4: Zincir mağazalar
Zincir mağazalar istihdamı olumsuz etkilemektedir. Zincir mağazalar çok büyük alan
işgal etmekte, ancak burada çok az sayıda kişi istihdam edilmektedir. Aynı büyüklükte yerel bir market daha küçük alan işgal etmesine karşın daha fazla işgücü istihdam etmektedir.

• Çözüm önerisi: Zincir mağazaların açılması ile ilgili olarak sınırlamalar getirilmelidir.

5: Yatırım Teşvikleri

Yatırım teşviklerinin bölge esasına göre verilmesinden dolayı Gümüşhane gibi illere yeterince yatırım yapılamamaktadır. Bu durum istihdamda istenilen artışların gerçekleşmesini engellemektedir.

Çözüm önerisi: Verilen yatırım teşvikleri bölge bazında değil, il bazında verilmelidir. Böylelikle Gümüşhane’ye daha fazla yatırım yapılacak ve istihdam artışı sağlanacaktır. 8

6: İşyerleri önündeki araç parkı ve trafik yön uygulaması

Mevcut uygulama, işyerlerinde müşteri kaybına yol açmaktadır. İşyerleri küçülme ve kapanma tehlikesi yaşamaktadır.

Çözüm önerisi: Tek yönlü trafik uygulaması ile otopark ve araç park sisteminin yarattığı sorunlar dikkate alınarak yeniden değerlendirilmesi gerekmektedir.

İŞKOLLARI BAZINDA SORUNLAR

1. İNŞAAT
2. PERAKENDECİLİK
3. İMALAT
4. HİZMETLER
5. TARIM VE HAYVANCILIK

1. İNŞAAT İSTİHDAM SORUNLARI
1. En büyük sıkıntı «kalifiye işçi» bulmaktır. İstediğimiz işgücünü Gümüşhane’de bulamadığımız için başka şehirlerden temin etmekteyiz.
2. İnşaat sektöründe «mevsimlik iş» söz konusudur. Bunlar sadece 8 ay ücret almaktadır. Bu durum inşaat sektöründe işgücü bulmayı zorlaştırmaktadır.
3. Çalışanlar işi beğenmemektedir ve beklentileri çok yüksektir. Ayrıca çalışanların çoğu masa başı iş istemektedir.
4. İşgücü ücretler yüksek olsa da inşaat sektöründe çalışmayı tercih etmemektedirler.
5. İşçiler ücretsiz sağlık hizmetlerinden yararlanmaya devam etmek için sigortasız çalışmak istiyorlar.
6. Asıl işi inşaat olmayan kişiler inşaat sektörüne girmekte ve yapılan işin kalitesi düşmektedir. Bu kişiler haksız rekabet yaratmaktadır.

2. PERAKENDECİLERİN İSTİHDAM SORUNLARI

1. En büyük problem işçilerden gelen çalışma saatlerinin düşürülmesi talebidir. İşçiler daha düşük ücret olsa da daha az çalışma saati talep etmektedir. Bu sistemin gerçekleştirilebilmesi için aynı saati iki işçiye bölmek gerekir. Ancak bunu yaptığımızda işçilerin işverene toplam maliyeti artmaktadır.
2. Özellikle kasiyer bulmak önemli bir sorundur. Yeni gelen personele kasiyer işini öğretmek birkaç ay almaktadır. Ancak işi öğrenen personel belli bir süre çalıştıktan sonra işten ayrılmayı tercih ediyor. İşgücü devir hızı yüksektir. İşten ayrılmalar sık yaşanmaktadır. İşten ayrılanlar başka bir sektöre geçmemekte işgücü dışına çıkmaktadır.

3. İşbaşı eğitim programı kapsamındaki İŞ-KUR desteği 6 ay süre ile devam etmektedir. Bu destek bir yıla çıkarılmalıdır. Ayrıca işbaşı eğitim programları ile TYP’nın sigorta primi ve vergiler konusunda aynı düzenlemeye tabi olması, istihdamı olumlu etkileyecektir.

3. İMALAT İSTİHDAM SORUNLARI
1. Nitelikli işgücü bulmak zordur.
2. Personelin iş bilinci ve çalışma disiplini düşüktür. Aidiyet duygusu zayıftır.
3. Toplum yararına programlarını duyan personel işten ayrılıyor. Üretimi yapacak personel bulmakta sıkıntı çekiliyor. Bu sebeple TYP kadrolarının bir kısmı da özel sektöre verilmelidir. Böylece kaynaklar daha verimli kullanılacaktır. Sonuçta, hem üretim artışı sağlanacak hem de işgücü maliyetleri azalacaktır.

4. HİZMETLER İŞKOLU İSTİHDAM SORUNLARI
1. Nitelikli işgücü bulma problemi en büyük sorundur.
2. İş arayan personel hayatında ilk defa bu işi yapmaktadır.
3. İşgücü devir hızı çok yüksektir. Personel işyerine aidiyet duymamaktadır.
4. Çalışanlar iş beğenmemektedir.
5. Satış ve pazarlama personeli, bu işi bir meslek olarak görmüyor.

5. TARIM VE HAYVANCILIK İŞKOLU İSTİHDAM SORUNLARI
1. Tarım ve hayvancılık sektöründe yeterli kazanç olmadığı için, bu sektördeki istihdam edilen kişi sayısı azalmıştır.
2. Taban fiyatların çok düşük olması üretimi olumsuz etkilemektedir. Üretimle ilgili sorunlar istihdamı olumsuz etkilemektedir. Örnek şeker pancarında düşük taban fiyat
uygulaması, üretimi ve dolayısıyla da istihdamı düşürmüştür.
3. Doğrudan tarım destekleri araziye göre verilmektedir. Bu durum üretimi olumsuz etkilemektedir. Üretimdeki sorun da istihdamı olumsuz etkilemektedir. Destekler, ürüne ve ürün miktarına göre verilmelidir.
4. Kürtün’de Fındık üretim alanları genişletilmeli ve yeni alanlar da desteklemeye dahil edilmelidir. Yeni iş alanı açılacağından üretim ve istihdam artacaktır.