Gümüşhane Üniversitesi Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi’nden araştırmacıların öncülüğünde, manyetik alanları şimdiye kadarkinden çok daha hassas ölçebilen ve kuantum metroloji alanında çığır açan yeni bir teknoloji geliştirildi.
Fizik Mühendisliği Bölümü’nden Prof. Dr. Necati Çelik ile Bursa Teknik Üniversitesi’nden Prof. Dr. Songül Akbulut Özen ve Arş. Gör. Burhan Engin’in yer aldığı ortak bir ekip, uluslararası bilim dünyasında ses getiren önemli bir çalışmaya imza attı.
Ekip tarafından geliştirilen ve “Kuantum Metroloji” adı verilen bu yeni yöntem, manyetik alan ölçümlerinde “Heisenberg Limiti” olarak bilinen teorik üst sınıra ulaşmayı hedefledi.
Klasik ölçüm cihazlarının eriştiği hassasiyet sınırının ötesine geçilmesini mümkün kılan protokol, temel olarak bir parçacığın “spin” adı verilen içsel özelliği ile uzaydaki konumu arasında kuantum dolanıklık yaratarak çalışmaktadır. Bu yaklaşım sayesinde, manyetik alandaki en ufak değişimler dahi parçacığın hareketinde büyük ve ölçülebilir bir etkiye dönüşüyor.
Bu yüksek hassasiyetli manyetik alan ölçümlerinin tıp ve jeofizik başta olmak üzere birçok alanda devrim yapma potansiyeli bulunmakta.
Özellikle beyin aktivitesinin haritalanmasında kullanılan MEG (Manyetoensefalografi) cihazlarının çok daha kesin sonuçlar vermesini sağlayabileceği gibi, yeraltındaki maden yataklarının veya arkeolojik kalıntıların tespitinde de benzeri görülmemiş bir duyarlılık sunabilecek.
Yerli araştırmacılar tarafından geliştirilen bu protokol, soğuk atomlar veya elmas içindeki kusur merkezleri gibi farklı deneysel platformlarda uygulanabilir olmasıyla dikkat çekmekte ve geleceğin kuantum tabanlı sensörlerinin temelini oluşturma potansiyeli taşımakta.
Çalışma, fizik alanının en saygın dergilerinden biri olan Physical Review A’da yayımlandı.
Çalışmanın lideri Prof. Dr. Necati Çelik, bilime katkılarından duyduğu gururu şu sözlerle dile getirdi: “Bu çalışma, teorik kuantum fiziği ile pratik sensör teknolojileri arasında önemli bir köprü kuruyor. Ülkemizdeki bilim insanlarının bu tür yenilikçi araştırmalarda aktif rol almasından büyük gurur duyuyoruz. Protokolümüz, soğuk atomlar veya elmas içindeki kusur merkezleri gibi farklı deneysel platformlarda uygulanabilir olmasıyla dikkat çekiyor.”
Bu önemli bilimsel başarıdan duyduğu memnuniyeti dile getiren Rektör Prof. Dr. Oktay Yıldız, şunları kaydetti: “Üniversitemizin temel bilimlerde uluslararası düzeyde çığır açıcı çalışmalara imza atması, Ar-Ge vizyonumuzun en somut göstergesidir. Prof. Dr. Necati Çelik hocamızı ve iş birliği yaptıkları Bursa Teknik Üniversitesi’nden meslektaşlarını tebrik ediyorum. Bu tür yerli ve milli bilimsel başarılar, ülkemizin teknolojik geleceğine yön verecek kuantum tabanlı sistemlerin geliştirilmesinin önünü açacaktır. Bu gelişme, üniversitemizin kuantum teknolojileri alanındaki yetkinliğini artırması ve gelecekteki ulusal ve uluslararası büyük ölçekli projelerde daha etkin rol alması açısından da kritik bir adımdır.”
