Türkiye’de sadece Gümüşhane’de yetişen ‘Göbek Elmasında’ hasat mevsimi başladı. Şeker hastalarının yiyebildiği yegane elmalardan birisi olan Göbek Elması, Gümüşhane’de ki 24 yerel elma çeşidinden sadece birisi.
Osmanlı döneminde saraya elma gönderen şehirlerin başında gelen ve bu elma varlığını Rus işgali sırasında talan ve tahrip edilen, kesilip yok edilen elma ağaçları nedeniyle uzun yıllar yitiren Gümüşhane’de son yıllarda elmacılık yeniden küllerinden doğuyor.
Tarım ve Orman İl Müdürlüğünün yerel meyve çeşitleriyle ilgili kurduğu bahçe sayıları hızla artarken, şehirde yetişen 24 yerel elma çeşidinden en özeli olan ‘Göbek Elmasında’ hasat mevsimi devam ediyor.
Kent merkezindeki Bağlarbaşı Mahallesinde bulunan bahçelerinde Göbek Elması hasadı gerçekleştiren Engin Doğru, merdiven dayayarak çıktığı ağaçtan topladığı elmaları sepete doldurduktan sonra yaralanmaması için daha büyük boy sepete nazikçe yerleştirerek istifliyor.
“Elma şeker ihtiva ediyor ancak göbek elmasının içerisindeki şeker oranı çok daha düşük. Bu nedenle şeker hastaları göbek elması yiyebiliyor”
Göbek elmasının Gümüşhane’nin yerel bir elma çeşidi olduğunu ve başka şehirlerde yetişmediğini kaydeden Doğru, “Gümüşhane’de 150 yıllık elma sürecinin içerisinde 24 yerel elmalardan birisi göbek elması. Göbek elması adıyla anılan elma Gümüşhane’de yetişiyor, başka şehirlerde yetişmiyor. Ekim ayı sonuna doğru toplanır. Su alan bahçelerde daha büyükçe, su almayan bahçelerde küçük ebatlarda oluyor. Göbek elmasının şeker hastaları için çok iyi bir elma olduğu söyleniyor. Elma şeker ihtiva ediyor ancak göbek elmasının içerisindeki şeker oranı çok daha düşük” dedi.
“Rus işgali sırasında Harşit vadisinde yer alan elma bahçeleri talan edildi, kesildi”
Osmanlı döneminde saraya Gümüşhane’den elma gönderildiğine dair kayıtlar bulunduğunu hatırlatan Doğru, “120 yıl önce Rus işgali sırasında Harşit vadisinde yer alan elma bahçeleri talan edildi, kesildi. O günden bugüne elmacılık süre geliyor. Son 10 yıl içerisinde Tarım ve Orman İl Müdürlüğünün yürüttüğü projeyle eski elma türleriyle yeni elma bahçeleri kuruluyor. Yerel fidan üretimiyle de üreticiler desteklenmeye çalışılıyor. Son yıllarda özellikle son baharda yerel elma ve armut çeşitleri fidanları dağıtılıyor” diye konuştu.
“İstanbul’a gönderilen elmalar İstiklal Caddesinde ‘Gümüşhane’ adıyla satılırdı”
Akademisyenlerin Gümüşhane elmalarıyla ilgili yazdığı makalelerde Osmanlı sarayına en fazla da göbek elması gittiğinin belirtildiğini kaydeden Doğdu, “Bunun sebebi de göbek elmasının çok uzun süre bozulmadan dayanabilmesi. Kış sonunu bulabiliyor elmanın dayanıklılığı. Elmaların bekletildiği alanda yere dökülerek toprakla iletişimi sağlanarak bekletiliyor. Veyahutta eskiden kullanılan fileler vardı onların içerisinde bekletilirdi. Diğer elmalara göre uzun ömürlüdür. Göbek elması Mart ayı sonuna kadar bu şartlarda saklanırsa dayanır. İstanbul’a gönderilen elmalar İstiklal Caddesinde ‘Gümüşhane’ adıyla satılırdı” şeklinde konuştu.
Göbek elmasıyla ilgili bilim insanlarının 100 sayfanın üzerinde yüksek lisans tezi hazırladığını hatırlatan Doğru, son 50 yıldır Gümüşhane elmalarının önceki parlak dönemlerini aradığını, yapılan çalışmalarla yine eski özelliğine ve aranılır olma özelliğine kavuşması için de çaba gösterildiğini sözlerine ekledi.
