Gümüşhaneli akademisyen Prof.Dr. Yılmaz Arı tarafından 4 yılda hazırlanan “Gümüşhane Dölek Güveci: Coğrafi İşaretli Bir Ürünün Kültürel Coğrafyası” kitabı çıktı.
Gümüşhane'nin 11 coğrafi işaretli ürünlerinden birisi olan Dölek Güvecini konu alan kitap Çizgi Kitapevi tarafından yayımlandı.
4 yıllık bir süreçte tamamlanan kitabın içeriği Dölek köylü olan Prof.Dr. Yılmaz Arı’nın deneyimleri ve Dölek Köyü’nde yapılan arazi çalışmalarına dayanıyor.
Arazi çalışmaları sırasında çömlek ustası kadınlar ve çömlek satıcısı erkeklerle derinlemesine görüşmeler yapılarak onların çömlekçilikle ilgili deneyimleri, görüşleri ve düşüncelerinin alındığını kaydeden Prof.Dr. Yılmaz Arı, “Kitap, Gümüşhane Dölek Güveci’ni çok çeşitli yönleri ile ele almaktadır ve bir kültürel unsur olarak güveç etrafında gelişen kültürü, Dölek Köyü coğrafyasını, dünyada ve Türkiye’de geleneksel çarksız çömlekçiliği, çömlekçilikte kullanılan malzemeleri, güveç toprağının özellikleri ve tekstür ve XRD analizlerini, güveç yapım aşamalarını, farklı güveç çeşitleri ve kullanım alanlarını, güveçlerin satılması sırasında yaşanan olayları içeren anekdotları, Gümüşhane Dölek Güveci markasının coğrafi işaretli ürün olarak tescil ediliş sürecini ve son olarak da Dölek Güvecinin korunması ve gelecek nesillere aktarımını konu alan bölümlerden oluşmaktadır” dedi.
Kitabının bir otoetnoğrafya çalışması olduğunu ifade eden Arı, “Yani konu dışarıdan bakan birisi tarafından değil, bizzat çömlekçiliği küçük yaşlarından itibaren yapan, tüm aşamalarını yaparak ve yaşayarak öğrenmiş, hatta çömlekçiliğin getirisi ile eğitim hayatına devam etmiş birisi tarafından yazılmıştır. Bu da kitapta kullanılan verilerin derinlikli olarak toplanmasını sağlamıştır. Ayrıca kitap çalışması sırasında Dölek Güveci toprağı Samsun Ondokuz Mayıs Üniversitesi İleri Teknoloji Araştırma ve Uygulama Merkezi Laboratuvarlarında ilk kez kimyasal ve fiziksel analize tabi tutulmuş ve sonuçlara kitapta yer verilmiştir” diye konuştu.
Kitabın en özgün taraflarından birisinin de güveç yapan kadınların güveç yapım süreçlerinde yaşadıkları ilginç olaylar ile güveç satmaya komşu illere giden satıcıların burada yaşadıkları olaylara kendi anlatımları ile yer vermiş olması olduğunu vurgulayan Arı, “Bu hikâyeler yüzlerce yıldır devam eden bu kadim geleneğin yaşatılmasında insanların yaşadığı acılı, hüzünlü, bazen de komik olayları konu almaktadır. Genç neslin okuduğunda “bu kadar da olamaz” diyeceği türden onlarca gerçek yaşam öyküsüne kitapta yer verilmiştir. Bu hikayeler insanların bu zor coğrafi koşullarda ayakta kalabilmek için ne çetin mücadeleler verdiğini hatta bu uğurda zaman zaman ölümü göze aldığını, tüm çarpıcılığı ile ortaya koymaktadır. Kitabın hazırlanmasında emeği geçen tüm Dölek Köyü halkına, kitaba önsöz yazan Prof. Dr. Güngör Güner’e, fotoğrafları ile kitaba katkı yapan Mustafa Zengin, Murat İbranoğlu, Fatih Muhammet Topal, Mustafa Durmuş, Temel Elcivan, Ünsal Gür, Salih Gergin ve Şule Çelepci’ye teşekkür ediyorum” diye konuştu.
İlgi duyanlar kitabı yazardan ya da tüm İnternet kitapçılarından temin edebilirler.
