HOLLANDA’DA SOSYAL DEMOKRASİ

Sosyal demokrasi, demokratik, sosyal, hukuk devletinden yanadır. Böylece de yurttaşlarını kimseye muhtaç etmez onların onurlu bir hayat sürmesini sağlar.

2003 yılında Güney Hollanda Eyalet Milletvekili seçildiğimde partimiz bizlere iki ay parti içi eğitim verdi. Bu eğitimde siyası etik kuralları, partimizin ilkelerini, iç tüzük kurallarımız, sosyal demokrasinin ortaya çıkış tarihini, hem yazılı hem de sözlü bizlere sunuldu. Ben de bu bilgileri özetle sizlere sunmak istiyorum.

Hollanda Sosyal Demokrat İşçi Partisi (SDAP) 26 Ağustos 1894 tarihinde kuruldu.

Daha sonra 9 Şubat 1946 tarihinde aşağıdaki üç parti bir araya gelerek Hollanda İş Partisi (PvdA)’ni kurdular. Bu partiler:

1. Sosyal Demokrat İşçi Partisi (SDAP),
2. Liberal Demokrat Birlik Partisi (VDB),
3. Hıristiyan Demokrat Birlik Partisi (CDU).

Böylece Sosyal Demokrat İşçi Partisi yerine yine sosyal demokrat bir halk partisi olarak “Hollanda İş Partisi (PvdA) kuruldu.

Ne yazık ki bu partiye hala halk arasında İşçi Partisi deniyor.

PvdA’nın kuruluşundan bugüne kadar hiç değişmeyen birinci sloganı herkese iş sağlamaktır.

PvdA kurulurken İkinci Dünya Savaşı’ndan gerekli dersleri çıkartıp çığır açan bir parti olmak istiyordu.

Bunun için 1940’lı yıllardan önce toplumda oluşan sınıf partisi ve de din temelinde parti kurmak yerine bütün toplumu dayanışmacı bir ruhla kucaklayan  bir parti olmak istiyordu.

Çünkü Hollanda toplumu liberalleriyle, sosyal demokratlarıyla ve de Hıristiyan demokratlarıyla birlikte Alman faşizmine karşı ortak mücadele vermişti.  

Işte bu birlik ve dayanışma ruhunu korumak gerekiyordu. Bunun için de sınıf ve din temelli partileşmek yerine toplumun tümünü kucaklayan bir parti olmak istiyorlardı.

Sosyal devleti kurmak için de bütün partilerle birlikte milli birlik ve beraberlik ruhuyla ortak hareket ediyorlardı.

AYRILIK NOKTALARI

20 yüzyılda sosyalizm kendi içinde ikiye ayrıldı.

Bir tarafta Lenin’in başını çektiği grup devrim yolunu seçerken, sosyal demokratlar demokrasi yolunu seçtiler.

Onun için sosyal demokrasiye demokratik sosyalizm de denir. Böylece seçimle gelen seçimle gidecektir.

Diğer taraftan ikinci ve önemli bir ayrılık noktası is dindir. Lenin, dini tamamen dışlarken, sosyal demokratlar, din ile barışmayı tercih ettiler. Ve böylece sosyal demokratlarla dindarlar arasındaki görünmez duvarları yıktılar.

Marksistler, sınıf mücadelesini tercih ederken, sosyal demokratlar parlamenter demokrasi yoluyla ülkenin yönetilmesini savunurlar.

Böylece 1917 Ekim Devriminden sonra Lenin, Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisinin adını Rusya Komünist Partisi olarak değiştirdi. Bu olaydan 74 yıl sonra 1991’de Rusya’da komünizm yıkıldı. Ama sosyal demokrasi dünyanın her yerinde yaşıyor ve yaşayacaktır da.

Hollanda Sosyal Demokrat Partisi de 1937 yılında başlayarak kendi içinde büyük bir reform yaptı. Ilke ve programlarıyla kendisini bir işçi sınıfı partisinden halk partisine dönüştürdü. Ve Hıristiyanları ve orta sınıfı da yanına çekmek için son Marksist ve materyalist felsefi duruşunu da terk etti. Böylece gerçek anlamda sosyal devletten yana bir sosyal demokrat parti oldu.

Böylece PvdA artık dinle barışık, tüm çalışanların ve orta sınıfı temsil eden bir halk partisidir.

SOSYAL DEMOKRASİNİN İLKELERİ

Sosyal demokrasinin evrensel ilkeleri şunlardır: adalet, özgürlük, eşitlik, demokrasi, barış, devlet kurumlarına ulaşılabilirlik ve dayanışmadır. Bunun için de sosyal devletin kurulması ve yaşatılmasıdır.

Bekir Cebeci

(Eski Güney Hollanda Eyalet Milletvekili)

E-mail: [email protected]

Trabzon: 21 Eylül 2022