DAĞ NE DOĞURACAK ?
Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından 2025 Yerel Kalkınma Hamlesi Teşvik Programı kapsamında Gümüşhanemiz için dört yatırım konusu belirlendi:
• Entegre Süt Üretimi ve İşleme Tesisi (besicilikten katma değerli ürünlere),
• Triploid Alabalık Yumurta & Yavru Üretim Tesisi (su ürünleri sektörü),
• Feldspat Cevheri İşleme ve Zenginleştirme Tesisi (madencilikte katma değer),
• Mikronize Kalsit ve Katma Değerli Ürün Üretimi (kimya ve ürün işleme endüstrisi).
Proje başvuruları kabul edilen yatırımcılara; KDV istisnası, gümrük vergisi muafiyeti, 240 milyon TL’ye kadar faiz/kâr payı veya makine desteği, yatırımın %15’i kadar nakdi destek ya da %25 oranında makine desteği (en fazla 240 milyon TL), %50 yatırım katkı oranı üzerinden %60 kurumlar vergisi indirimi, SGK işveren primi desteği ve yatırım yeri tahsisi gibi cazip teşvikler sunulmaktadır.
Bu başlıklar arasında, özellikle süt işleme ve alabalık üretim tesislerinin yatırımcı ilgisi açısından öne çıkacağını tahmin ediyoruz. Ancak Gümüşhane adına sürekli dile getirilen turizm sektörünün yine teşvik kapsamı dışında bırakılmış olması, kamuoyunda hayal kırıklığı yaratmıştır. Komşumuz Bayburt’ta Kop Dağı Kayak Merkezi Konaklama Tesisi gibi turizm yatırımları desteklenirken, Süleymaniye başta olmak üzere “kurtuluş umudu” olarak görülen Gümüşhane turizminin göz ardı edilmesi düşündürücüdür.
Belirlenen diğer yatırım konuları ise hem sektör hem de altyapı bakımından Gümüşhane için henüz yeterince olgunlaşmamış alanlardır.
Feldspat Cevheri İşleme Tesisi ilimiz açısından çok yeni bir yatırım konusudur.
Feldspat, seramik, cam, boya ve plastik sanayilerinde temel girdi olan bir mineraldir. Türkiye, dünya rezervlerinin önemli bir kısmına sahip olup, ihracatta global lider konumundadır. Ancak bu değerli maden, çoğu zaman işlenmeden hammadde olarak yurtdışına veya büyük şehirlere gönderilmektedir.
Gümüşhane; Zigana ve Kürtün çevresindeki albit ve ortoklas türü feldspat rezervleri ile bu zinciri kırabilecek iller arasındadır. Ancak rezervlerin sürdürülebilir işletmeye uygunluğu hâlâ detaylı çalışmalarla doğrulanmamıştır. Bu da yatırımın karşılık bulmasını güçleştirmektedir.
Mikronize Kalsit ve Katma Değerli Ürün Üretimi yatırım teşvikine baktığımızda aynı durumlarla karşılaşmaktayız. Gümüşhane, kalsit ve mermer yönünden Türkiye’nin zengin illerinden biridir. Özellikle Kelkit, Kürtün ve Torul ilçelerindeki taş ocaklarında üretilen kalsit, genellikle hammadde olarak il dışına gönderilmektedir.
Oysa mikronize kalsit, bu taşın mikron boyutlarına öğütülmesiyle elde edilir ve plastik, boya, seramik, ilaç, hayvan yemi gibi birçok sektörde dolgu maddesi olarak kullanılır. Düşük maliyetli üretimiyle yüksek katma değer sağlar. Gümüşhane’deki mevcut taş ocakları bu alanda kolayca entegre edilebilir ve ihracat açısından da fırsatlar yaratabilir.
6. bölge teşvik avantajları (örneğin: %50 yatırım katkı oranı, %15 nakdi destek, 12 yıl SGK prim muafiyeti) ile birleştiğinde, bu yatırımlar Gümüşhane için gerçekçi bir kalkınma imkânı doğurabilir.
Feldspat ve mikronize kalsit gibi yatırımlar, Gümüşhane’de henüz olmayan ama ciddi potansiyele sahip alanlardır. Umuyoruz ki, bu konularda fizibilite çalışmalarını yapmış şirketlerin talebi üzerine, teşvik kapsamına alınmışlardır. Yine umuyoruz ki bu şirketlerce nitelikli projelerle başvuru yapılmıştır. Aksi hâlde bu başlıklar yalnızca “dört konuyu doldurmak için” seçilmiş izlenimi doğurur ki, bu da giderek kan kaybeden yerel ekonomimize daha fazla zarar verir.
Gümüşhane’nin kaderi hâline gelen “beklentilerle dolu ama karşılıksız kalan yatırımlar listesi”ne bir yenisi daha mı eklenecek, yoksa altyapısı hazır bilinçli bir yatırım teşviki mi hazırlanmış ?
Dağ ne doğuracak? Aslan mı, Fare mi ?
Bekleyip göreceğiz…
Av. Ali Haydar Dereli
04.08.2025
