Karamanoğlu beyliğinin Konya dışında defnedilen tek beyi olan Pir Ahmed Bey’in Gümüşhane’de adının verildiği köydeki türbesi ilginç özellikleriyle dikkat çekiyor.
Gümüşhane-Erzincan karayolu üzerinde merkeze bağlı Pirahmet köyünde meftun bulunan Karamanoğlu Pir Ahmet Bey aynı zamanda halasının oğlu olan Fatih Sultan Mehmet ile giriştiği mücadeleyi kaybedince sığındığı Uzun Hasan tarafından kendisine Bayburt ve Gümüşhane bölgesinin dirlik olarak verilmesiyle bu bölgeyi yurt tuttu ve 1474 yılında adının verildiği köyde vefat etti.
Pir Ahmed Bey’in memleketinden 800 kilometre uzakta bulunan Gümüşhane’nin merkeze bağlı Pirahmet köyünde 1550 yılında Kanuni Sultan Süleyman döneminde yaptırılan ve günümüze kadar ulaşan türbesinin hem yapı hem de bahçesindeki mezarlığıyla Türkiye’de benzeri olmayan özelliklere sahip olduğu ifade ediliyor.
Karamanoğlu Beylerinden Konya ve Karaman dışında defnedilen tek bey olan Pir Ahmed Bey’in türbesi çok sayıda ziyaretçi ağırlarken türbenin cenaze kısmının yer aldığı sanduka Türkiye’deki tüm örneklerinin aksine girişten 4 basamak inilerek ulaşılan alt katta bulunuyor, üzeri bazı vatandaşlar tarafından mescit olarak kullanılıyor. Türbenin yer aldığı mezarlık alanına ise yüzlerce yıldır sadece 12 yaşından küçük çocuklar defnediliyor.
Tarihçilere göre 1464-1469 yılları arasında idare ettiği beyliğinde bu süre boyunca çalkantılı dönemler geçiren, intihar girişiminde bile bulunduğu iddia edilen Karamanoğlu Sultanzade Pir Ahmed Bey, Osmanlı ile yaşadığı inişli çıkışlı mücadele sonunda 1487 yılında fiilen ortadan kalkan Karamanoğlu Beyliğinin genel bağımsızlık karakteri göz önüne alındığında son Karamanoğlu beyi olarak kabul ediliyor.
“Türkiye’deki diğer türbelerde görülmeyen bir yapısı var”
Türbe denilince insanların evliya, derviş olarak düşündüğü bu alanın bir devlet başkanının türbesi olduğunu kaydeden tarihçi yazar Serhat Doğan, “Türkiye’deki diğer türbelerde görülmeyen bir yapısı var. Türbelerde genellikle giriş bölümünde sanduka ile karşılaşılır. Burada öyle değil. Burada sanduka türbenin altında yer alıyor. Sanduka bölümüne girişten 4 basamak aşağıya inilerek ulaşılıyor, üzeri mescit olarak kullanılıyor. Sanduka altta, siz üstte oluyorsunuz. Ben bu şekilde bir türbeye denk gelmedim” dedi.
Sultanzade Pir Ahmed Bey’in Fatih Sultan Mehmet Han’ın halasının oğlunu, iltica ederek geldiği bu bölgede hayatını devam ettirdiğini ve buraya defnedildiğini kaydeden Doğan, “Köyün adı da Pir Ahmed’den geliyor. Karamanoğulları beyliğinde Konya dışına defnedilen tek şehzade Pir Ahmed Beydir. Onun dışındaki tüm Karamanoğlu beyler seferde yada başka yerde ölseler bile Konya’ya yada Karaman’a defnedilirdi. Sultanzade Pir Ahmed de denilir” diye konuştu.
“Köy mezarlığına herkes defnedilirken buradaki mezarlığa ise sadece çocuk yaşta ölenler defnediliyor”
Bölgenin başka bir özelliğinden de bahseden Doğan, “Köyün iki mezarlığı var birisi burası, diğeri köyün mezarlığı. Köy mezarlığına herkes defnedilirken buradaki mezarlığa ise sadece çocuk yaşta ölenler defnediliyor. Bu özelliğiyle de Türkiye’de denk geldiğimiz bir mezarlık değil. Başka yerlerde denk gelmedim, tek olabilir” şeklinde konuştu.
Köy sakinlerinden 71 yaşındaki Celil Kaymak ise “Rivayetlere göre Pir Ahmed Beyi buraya defnetmişler. Bir zaman sonra gelmişler ki orası öyle çökmüş ve üzeri yapılıymış. Ziyarete çok geliyor, dua edip gidiyorlar. Ben 71 yaşındayım burayı böyle bilirim. Birkaç yıl önce etrafındaki duvarlar ile çatısı restore edildi. Eskiden beri köyümüzde 12 yaş altında vefat eden çocuklarımız buraya defnediliyor” ifadelerini kullandı.
