İş Stresi ve Başa Çıkma Yöntemleri
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) 1992 raporuna göre, iş stresi dünya çapında yaygın hale gelmiştir. Birleşmiş Milletler, 1992 raporunda iş stresini 21. yüzyılın hastalığı olarak tanımlanmıştır. İş sağlığı alanında iş stresi, meslek hastalığı olarak değerlendirilmiştir. İş stresi, özel hayatta karşılaşılan birtakım problemlerle birleştiğinde çalışan ve organizasyon için ciddi olumsuzluklara neden olabilir. İş stresi konusu özellikle psikoloji, fizyoloji ve örgütsel davranış bağlamında önem taşımaktadır. Stres, çalışanlar özellikle yöneticiler üzerinde fizyolojik ve psikolojik yıkım yapabildiğinden, onların sağlığını ve örgütsel başarısını olumsuz yönde etkileyecektir. Stres ayrıca, işgücü devrinin ve işe devamsızlığın en önemli nedenlerinden biridir.
Yeterli dozdaki stres hayata tutunmak, başarılarımızı arttırmak ve hedeflerimize yüksek başarı ile ulaşmamızda faydalı olduğu gibi aşırı stresinde küçük çaplı rahatsızlıklarla beraber yaşamın sonlanmasına kadar götürebilir. Bu nedenle yaşam sürecimizin büyük bir bölümünü geride bıraktığımız iş ortamlarında karşılaşacağımız problemler, stres durumumuzu belirlemede sağlıklı bir hayat yaşamamız açısından önemli bir yer kaplamaktadır.
Stresli bir ortamda çalışan kişilerin iş verimliliğini düşürmesi yanında sigara, alkol, ilaç ya da uyuşturucu madde kullanma alışkanlığını da giderek artırabilir. Bu nedenlerle çalışanların iş ve sosyal yaşamdan kaynaklanan stresörlere karşı kullandıkları başetme yöntemlerinin bilinmesi ve olumlu davranışlarının geliştirilmesi hem mesleki açıdan hem de hizmet bekleyen toplumun nitelikli bakım alması açısından önemli görülebilir.
Çalışma hayatında yaşanan stres ve baş edebilme durumu çalışanların yaşam standardını büyük ölçüde etkilemektedir. Stresle başa çıkma metotları bazen stresle ilişkili olumsuz duyguları düzenleyerek farklı çözümler üreten koruyucu bir işlev olarak yardım edebilir, bazen de stresin etkilerini kötüleştirerek uyum sorunlarına yol açabilir. Stresle başa çıkmada kullanılan sorun çözme yönetimi daha çok kişinin etkin çabasını, kendince bilişsel çözüm yolları üretmesine yönelik girişimi getirmektedir. Buna göre, problem çözme yöntemini kullanan kişilerde kendini rahatlıkla ifade edebilmeyi içeren bir davranış şekli olan atılganlıkla tutarlı olduğu düşünülmektedir. Stres düzeyini etkileyebileceği düşünülen diğer bir özellik ise anne ve babanın eğitim seviyesidir.
Stresle başa çıkmada şu yöntemler uygulanabilir: Yeterli ve dengeli beslenilmeli, düzenli olarak egzersiz yapılmalı, yeterince uyumalı, etkili gevşeme teknikleri uygulanmalı, boş zamanlarda sosyal, fiziksel, ruhsal ve dinsel aktiviteler yapılmalı, meditasyon ve yoga uygulamaları yapılmalı, zaman iyi yönetilmeli, gerektiğinde aile ve çevreden sosyal destek alınmalı, sigara ve alkol tüketimi azaltılmalı/bırakılmalıdır.
