Kamu ihale hukuku devlet kamelerine ihtiyaç görülen mal ya da hizmet alımlarının yapılabildiği anlarda satın alma faaliyetlerine verilen genel isme denir. Kamu ihaleleri daha çok 4734 sayılı kamu ihale kanununa uygun bir şekilde yapılma zorunlulukları devreye girer. Bu kanun içerisinde yer alan birinci maddeye bakılacak olduğu zaman; “Bu Kanunun amacı, kamu hukukuna tâbi olan veya kamunun denetimi altında bulunan veyahut kamu kaynağı kullanan kamu kurum ve kuruluşlarının yapacakları ihalelerde uygulanacak esas ve usulleri belirlemektir.’’ Detayı ile öne çıkarılmaktadır.
Kamu ihale hukuku ile söz konusu olan ihalelerin yapılabilmesi için ilgili olan kurum da kamu ihale kurumu olarak devreye girer. Bu kapsamda üç farklı usul ile ihaleler yapılmaktadır. Bunlar;
- Açık ihale yöntemi
- Belli olan istatistikler aracılığı ile yapılan ihale yöntemi
- Pazarlık usulü ile yapılan yöntemler olarak yer alır.
Uyuşmazlık Türleri ve Sunulan Çözüm Yolları
Uygulama sırasında ihale ile ilgili olarak birçok uyuşmazlık durumu meydana gelebilir. Bu anlarda meydana gelmesi ön görülen uyuşmazlıklar konusu incelenecek olduğu zaman;
- Teminatın irat kaydı,
- Eksik ifa,
- İş artışı/azalışı,
- İhale dokümanı yayınlandıktan sonra dokümana itiraz müessesesi,
- Teklif verme usulü,
- İş deneyim belgesi,
- Tür değiştirilmesi,
- Yaklaşık maliyet,
- Sözleşmenin idare tarafından feshi,
- Sözleşmenin ifa imkansızlığı durumları devreye girmektedir.
Öne çıkan uyuşmazlık durumları gözlendiği zamanlarda bir kısmı direk olarak dava açılarak çözülebilmektedir. Bir kısmı da ihale sözleşmesi imzalanmadan önceki zaman dilimlerinde oluşan uyuşmazlıklar noktasında şikayet ve Kamu ihale kurumu üzerinden itiraz dilekçeleri ile şikayet başvurularının yapılması gerekir.
Bu gerekli başvurular zorunlu yargı yollarında olabileceği gibi bir yandan da şikayet ve itirazların şikayet başvuruları olmadan önce direk açılan davalar usulünden retti meydana gelmektedir. Bir yandan da kanun ile ilgili olarak gözlenen ihale süreçleri içerisinde mevzuat durumlarına aykırılık gözlendiği anlarda iddialar ile ilgili gerçek ya da tüzel olan kişiler aracılığı ile kuruma iddiaların incelenmesi talepleri ile başvuruda bulunma hakları devreye girer.
Uyuşmazlık Hakkında Başvuru Yapabilecek Kişiler
Uyuşmazlık hakkında başvuru yapabilecek kişiler listesi genel olarak;
- İstekli olabilecek kişiler; İhale alanlarında faaliyetlerine devam eden, ihale ya da ön yeterlilik dokümanları satın alan gerçek / tüzel olan kişiler ya da bunların meydana getirdikleri ortak girişimciler olarak da tanımlanır. Bu kişiler genel olarak ön yeterlilik ya da ihale alanlarında veyahut ihale dokümanlarında yer alan düzenlemeler ile bu düzenlemeler ile ilgili olarak idari uygulamalar alanlarında uyuşmazlıklar ile ilgili olarak başvurularını yapma haklarına sahiptir.
- Adaylar; Ön yeterlilik değerlendirme süreçleri sırasında idari işlemler ile ilgili olarak başvuru yapma hakları vardır.
- İsteklikler; Tekliflerin sunulma aşamalarından değerlendirilmesi ve ihale süreçlerinin sonuçlandırılması aşamalarına kadar birçok idari işlemler ile ilgili olarak şikayet başvurularında bulunabilir.
Yukarıda yer alan tüm uyuşmazlıklar sırasında İdare, Kamu İhale Kurumu ile beraber İdari Yargı’ya gidilmesi gerekir.
