BÖLGESEL KALKINMA İÇİN BİR MODEL, KELKİT ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ
Organize Sanayi Bölgelerinin Tanımı:
Organize Sanayi Bölgeleri 4562 sayılı Kanunda: “Sanayinin uygun görülen alanlarda yapılanmasını sağlamak, çarpık sanayileşme ve çevre sorunlarını önlemek, kentleşmeyi yönlendirmek, kaynakları rasyonel kullanmak, bilgi ve bilişim teknolojilerinden yararlanmak, sanayi türlerinin belirli bir plan dâhilinde yerleştirilmesi ve geliştirilmesi amacıyla, sınırları tasdik edilmiş arazi parçalarının imar planlarındaki oranlar dâhilinde gerekli ortak kullanım alanları, hizmet ve destek alanları ve teknoloji geliştirme bölgeleri ile donatılıp planlı bir şekilde ve belirli sistemler dâhilinde sanayi için tahsis edilmesiyle oluşturulan ve bu Kanun hükümlerine göre kurulan, planlanan ve işletilen, kaynak kullanımında verimliliği hedefleyen mal ve hizmet üretim bölgeleri” olarak tanımlanmıştır.
Organize Sanayi Bölgelerinin amaç ve hedefler:
- Sanayinin disipline edilmesi,
- Şehrin planlı gelişmesine katkıda bulunulması,
- Birbirini tamamlayıcı ve birbirinin yan ürününü teşvik eden sanayicilerin bir arada ve bir program dahilinde üretim yapmalarıyla, üretimde verimliliğin ve kar artışının sağlanması,
- Sanayinin az gelişmiş bölgelerde yaygınlaştırılması,
- Tarım alanlarının sanayide kullanılmasının disipline edilmesi,
- Sağlıklı, ucuz, güvenilir bir altyapı ve ortak sosyal tesisler kurulması,
- Müşterek arıtma tesisleri ile çevre kirliliğinin önlenmesi,
Kelkit OSB, Kuruluş Talebi ve Müteakip İşlemler:
Organize Sanayi Bölgeleri oluşumunda sağlam ve etkili bir temel için iş planı şarttır.
OSB’nin kuruluşundan işletmeye geçişine kadar olan tüm süreci sistematik hale getirerek başarıyı doğrudan etkileyen temel unsurlardan biridir.
Projenin hedeflerine ulaşabilmesi için yapılması gereken çalışmalara bakıldığında; İlk başvuru, yer seçimi ve kuruluş, yatırım programına alınması, kamu arazilerinin satın alınması ve bedelsiz devri, OSB arazisinin satın alınması, plan, proje ve ihale çalışmaları Bakanlık kredi desteğinden yararlanan OSB'lerde halihazır harita, imar planı, zeminde arazi ve İmar planı çalışmaları, altyapı proje çalışmaları olarak sürecin düzenli, verimli ve sürdürülebilir ilerlemesi açısından kritik öneme sahip faaliyetlerden oluştuğu görülmektedir.
Kelkit Yeni Nesil Organize Sanayi Bölgesi
Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ile Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) iş birliğiyle yürütülen “Organize Sanayi Bölgelerinde Teknoloji Geliştirme Projesi”, Türkiye’nin sanayi bölgelerini yeni nesil üretim ve gelişim modellerine entegre etme hedefini taşımaktadır. Bu çerçevede, Kelkit OSB’nin de kuruluş sürecinde önemli bir örnek olması amaçlanmalıdır.
Bilgi toplumu, dijitalleşme, Ar-Ge ve yenilikçiliğin öne çıktığı günümüzde, Kelkit OSB'nin bu bölgesel kalkınmaya ve Türkiye’nin rekabet gücüne katkı sunması beklenmektedir.
Türkiye’nin kalkınma planlarıyla uyumlu biçimde tasarlanacak Kelkit OSB, yeni nesil hizmetlerin teşvikiyle sadece üretim değil, teknolojik gelişim ve sürdürülebilir kalkınma hedefleri doğrultusunda dönüşüm sağlayabilecek örnek OSB’lerden biri olarak konumlandırılabilir. Bu bağlamda Kelkit, 2030 sürdürülebilir Kalkınma Gündem’inin bölgesel ölçekteki uygulayıcılarından biri olma potansiyeli taşımaktadır.
Kelkit Organize Sanayi Bölgesinin Bölgesel Kalkınma Açısından Önemi:
Doğu Karadeniz’in en büyük ve verimli alanlarından biri olan Kelkit Havzası’nda kurulması planlanan Organize Sanayi Bölgesi'nin Türkiye'nin kalkınma politikalarıyla nasıl bütünleştiğini ortaya koymak açısından önemine bakıldığında; Doğu Karadeniz Bölgesel Gelişme Planı, Doğu Karadeniz Kalkınma Ajansı Bölge Planları ile Kelkit İlçesi Kalkınma Stratejileri ve Uygun Yatırım Alanları çok yıllı planlarında mevcut durum, veriler göstergeler ile Güçlü, Zayıf Yanlar, Fırsatlar ve Tehditler (GZTF) analizi ile Kelkit Bölgesinin ileri taşınmasında Vizyon, Misyon, Hedeflere ulaşmada uygulanacak stratejiler ile Program, Proje ve Faaliyetlerin incelemesinde, Kelkit Organize Sanayi Bölgesi projesinin makro analizi, uygun yatırım ve kuruluş yeri açısından değerlendirilmesinde;
1. Yerli ve Yabancı Yatırım Potansiyeli; Bölgesel teşvik avantajları, Cazibe Merkezleri Programı, Doğu Karadeniz’de en uygun yatırım alanları konumuyla yerli ve yabancı yatırımcılar için cazip bir alternatif sunmakta, Ortadoğu, Akdeniz, İç ve Doğu Anadolu ile Karadeniz'e açılan bir kapı olarak bölgeyi yatırım odağı hâline getirecektir.
2.Yeni nesil Organize Sanayi Bölgeleri; sanayide dijital dönüşüm, yüksek teknoloji kullanımı ve sürdürülebilir üretim altyapısıyla, Yapay zeka, bulut bilişim gibi teknolojilerin entegrasyonu, test merkezleri, beceri geliştirme ve finansmana erişim olanaklarıyla desteklenerek, stratejik sektörlerde katma değerli üretim hedefiyle, Dijital Avrupa ve IPA programlarıyla uyumlu projelerle için altyapı fırsatlarıyla rekabet gücünü artıracak modern sanayi merkezlerine dönüşme potansiyeli.
3-Bölgesel Gelişme Ulusal Stratejisinde Trabzon’un Bölgesel Merkez, Gümüşhane’nin öncelikli dönüşüm illeri olarak belirlendiğinden ulusal stratejilerle uyumlu şekilde Kelkit OSB; bölgesel kalkınma politikalarının somut karşılığı olarak ön plana çıkmaktadır.
4. Sürdürülebilir ve Çevreci Sanayi Vizyonu; Yeşil enerji, atık yönetimi ve çevreye duyarlı altyapı anlayışıyla kurulacak olan Kelkit OSB, çevreci sanayi modelleri açısından örnek bir proje niteliği taşımaktadır.
5. Lojistik ve Ticaret Üs Konumu; Karayolu bağlantıları, Erzincan Demiryolu, Trabzon Limanı, Erzincan, Trabzon ve yapımı devam eden Gümüşhane-Bayburt Havalimanlarına ulaşım kolaylığı, bölgeyi bir lojistik üs haline getirebilecek avantajlar sağlayacaktır.
6. Girişimcilik ve KOBİ Destekleyici Tarım, gıda ve inşaat başta olmak üzere pek çok sektörde KOBİ'lere uygun ortam sunmakta; yerel girişimcilik, üretim kooperatifleri ve iş birliklerini destekleyen bir yapı olacaktır.
7. Altyapı ve Arazi Uygunluğu: Her ölçekte sanayi parseli, depo ve sosyal donatı alanları ile geniş ve planlı bir yatırım alanı sunmakta, yatırımcıların ihtiyaçlarına cevap verecektir.
8. Kuruluş Yeri Avantajı: Topografik uygunluğu, ulaşım bağlantıları ve altyapısı ile ideal bir OSB yerleşimi sunan Kelkit, yatırımcılar açısından düşük maliyetli ve yüksek verimli bir alan olma özelliğini sağlayacaktır.
Gümüşhane’nin Vizyon Projesi Olarak Kelkit Organize Sanayi Bölgesinin Bölgesel Kalkınmaya Katkısı:
- İstihdam ve Göçün Azaltılması
OSB’nin kurulmasıyla birlikte özellikle genç nüfusa yönelik istihdam artacak, bölgeden büyükşehirlere olan göç hızı yavaşlayacaktır. Girişimciliğin desteklenmesi, kadın istihdamının artırılması ve gençlere yönelik mesleki eğitimlerin artırılmasıyla sosyal kalkınma güçlenecektir.
- Tarım ve Hayvancılık Tabanlı Sanayi Gelişimi
Kelkit havzası, tarımsal üretim ve hayvancılık açısından büyük potansiyele sahiptir. OSB ile birlikte bu ürünlerin işlenerek katma değere dönüştürülmesi mümkün olacak; süt ürünleri, et işleme, yem üretimi gibi yan sanayiler gelişecektir. Tarım ve Sanayi Arasındaki Entegrasyon sağlanarak, Tarıma dayalı sanayiler gelişir, katma değeri yüksek ürünlerin üretimi artar.
- Girişimcilik ve KOBİ Gelişimi
Yalnızca büyük yatırımcıları değil, aynı zamanda yerel girişimcileri ve KOBİ’leri destekleyecektir. Bu durum bölgenin iç dinamiklerini harekete geçirecek, sermaye çeşitliliği sağlayacaktır.
- Eğitim ve Mesleki Gelişim
Nitelikli iş gücüne ihtiyaç duyulacağı için mesleki eğitimin teşvik edilmesini sağlar, Üniversite ve meslek liseleriyle sanayi iş birliğini geliştirir.
- Enerji, Lojistik
Yenilenebilir enerji sistemleri, yeşil bina sertifikaları, dijital üretim teknolojileri gibi kriterleri içerecek şekilde modern bir altyapıya sahip olacaktır.
- Gelir Seviyesinin Yükselmesi
Düzenli gelir elde eden bireylerin yaşam standartları yükselmesiyle, sosyal refahın artmasına ve yerel ekonominin güçlenmesine katkı sağlar.
- Bölgesel Kalkınma
Doğu Karadeniz’in iç kesimlerinde sanayi faaliyetlerini artırarak bölgesel gelişmişlik farklarını azaltır, Gümüşhane'nin ekonomik ağırlığını artırır, ilin yatırım cazibesini güçlendirir.
- Altyapı ve Ulaşım Yatırımlarını Teşvik
OSB çevresindeki yol, enerji, su ve iletişim altyapısında iyileşmeler görülür, Bölgeye yapılan özel sektör ve kamu yatırımları artmasını sağlar.
- Sosyal Hayat ve Kültürel Canlanma
Yeni yatırımlar ve iş gücü hareketliliği sosyal yaşamı canlandırır. Kültürel etkinlikler, kentleşme ve toplumsal etkileşim artar
Kelkit OSB’nin Trabzon, Gümüşhane ve Erzincan OSB’leri ile Oluşabilecek Etkileşim Alanları:
Kelkit OSB, sadece ilçe düzeyinde değil, il genelinde ve çevre illerde Bölgesel ve sosyo-ekonomik kalkınmayı tetikleyecek potansiyele sahip olacaktır. Özellikle Trabzon’un Bölgesel Merkez, Gümüşhane’nin Öncelikli Dönüşüm İlleri ve Erzincan’ın gelişen Yerel Ekonomiler yer alması ve bu illerdeki OSB’leriyle yine bölgede ileride Şiran ilçesinde kurulacak Organize Sanayi Bölgesine tamamlayıcılık, tedarik zinciri, lojistik, istihdam, AG-GE teknoloji paylaşımı, Sanayi Kümelenmesi, Eğitim danışmanlık teknik yardım gibi alanlarında çarpan etkileriyle sinerji oluşturarak, bölgesel sanayi ekosistemini güçlendirerek yatırımcıların daha geniş pazarlara erişimini kolaylaştıracak işbirliği olanaklarını artırarak sürdürülebilir kalkınmaya katkı sağlayacaktır.
Sonuç
Kelkit Organize Sanayi Bölgesi (OSB), stratejik konumu, güçlü altyapı potansiyeli ve yatırım teşviklerinin sunduğu avantajlarla yalnızca Gümüşhane’nin değil, tüm bölgenin kalkınmasında öncü bir rol üstlenmeye adaydır. Doğu Karadeniz’in zorlu coğrafyasında, Kelkit Ovası’nda yer alacak bu OSB, uygun yatırım alanlarıyla üretim ve ticaretin yeni cazibe merkezi olmaya hazırlanmaktadır.
Karadeniz limanlarına, Ortadoğu’ya ve Anadolu’nun iç bölgelerine uzanan ticaret yolları üzerindeki stratejik konumuyla Kelkit OSB, hem yerli hem de yabancı yatırımcılar için büyük bir fırsat sunacaktır. Bölgenin gelişimiyle birlikte halkın yaşam standartlarının artması, bölgeler arası gelişmişlik farklarının azalması ve dengeli kalkınma hedeflerine katkı sağlanacaktır.
Yeni nesil Organize Sanayi Bölgesi olarak, dijital ve yüksek teknoloji odaklı üretim altyapısıyla sanayide verimlilik ve rekabet gücünü artıracaktır. Stratejik destek programlarıyla entegre biçimde, sürdürülebilir ve katma değerli üretimin merkezi hâline gelecektir.
Bu vizyon projenin başarıyla hayata geçirilmesi; kuruluş süreçlerinde imar, altyapı ve üstyapı projelerinin planlanması ve uygulanması, sanayi parsellerinin yatırımcılara tahsisi, çevre, enerji ve güvenlik düzenlemeleri gibi tüm faaliyetlerin etkin bir şekilde yürütülmesi ile planlama, uygulama, izleme ve değerlendirme adımlarının koordineli bir biçimde gerçekleştirilmesiyle, yatırımcılara güven veren, sürdürülebilir ve rekabetçi bir sanayi altyapısının oluşturulmasına güçlü bir zemin hazırlayacaktır.
Kaynakça
12. Kalkınma Planı
Bölgesel Gelişme Ulusal Stratejisi (2024-2028)
Doğu Karadeniz Kalkınma Ajansı Bölge Planı
Doğu Karadeniz Bölgesel Gelişme Planı(DOKAP)
Kelkit İlçesi Kalkınma Stratejileri ve Uygun Yatırım Alanları Araştırması
