Koronavirüs salgını tüm dünyada bir halk sağlığı sorunu olarak kabul edilmiş ve beraberinde insanların ruh sağlığının bozulmasına sebep olmuştur. Herkes stresli durumlara farklı tepki gösterebilir. Acil bir durumun bir kişi üzerindeki duygusal etkisi, kişinin özelliklerine ve deneyimlerine bağlı olabilir. Benzer şekilde, kişinin kendisinin ve içinde yaşadığı topluluğun sosyal ve ekonomik koşullarından etkilenir. Acil durumlara verilen duygusal tepki kişinin yakın çevresinde ulaşabildiği yerel kaynaklara da bağlı olabilir. İnsanların medyada salgınla ilgili görüntüleri ve haberleri tekrar tekrar izlemesi de hissedilen sıkıntının artmasına neden olabilir.

Bulaşıcı hastalık salgını sırasındaki tepkiler şunları içerebilir:

· Kendi sağlık durumunuz ve koronavirüse maruz kalmış olabilecek sevdiklerinizle ilgili korku ve endişe,

· Uyku ya da yeme düzeninde değişiklikler,

· Uyumakta ya da konsantre olmakta zorluk,

· Kronik sağlık sorunlarının kötüleşmesi,

· Alkol, tütün ya da diğer ilaçların kullanımının artması.

Önceden ruh sağlığı sorunları olan kişiler, acil bir durumda tedavilerini aynı şekilde sürdürmeli ve yeni belirtilerin gelişip gelişmediğini takip etmelidir. Bir afet durumunda bu duygularla başa çıkmak ve ihtiyaç duyduğunuzda yardım almak sizin, ailenizin ve yakınlarınızın iyileşmesine yardımcı olacaktır. Aileniz, arkadaşlarınız ve çevrenizdeki diğer kişilerle bağlantı kurunuz. Kendinize ve birbirinize iyi bakarak zaman ve nasıl yardım arayacağınızı öğreniniz. Stres tepkileri art arda birkaç gün boyunca günlük etkinliklerinize engel oluyorsa bir sağlık çalışanına başvurunuz.

Dayanıklılığınızı arttırmak için yapabileceğiniz şeyler:

· Koronavirüs ile ilgili medya yayınlarına gereğinden fazla maruz kalmaktan kaçınınız.

· Bedeninize iyi bakınız. Sağlıklı, dengeli yemekler yemeye çalışınız, düzenli egzersiz yapın, bolca uyuyunuz, alkol ve uyuşturuculardan kaçınınız.

· Rahatlamak için zaman ayırınız ve yoğun duyguların geçeceğini kendinize hatırlatınız. Haberleri izlemeye, okumaya ya da dinlemeye mola veriniz. Tekrarlayan biçimde krizi duymak ve görüntüleri görmek üzücü olabilir. Normal yaşamınıza dönmek için hoşlandığınız diğer bazı etkinlikleri yapmaya çalışınız.

· Diğer kişilerle bağlantı kurunuz. Endişelerinizi ve nasıl hissettiğinizi bir arkadaşınız ya da aile üyenizle paylaşınız. Sağlıklı ilişkilerinizi sürdürmeye devam ediniz.

· Umut duygunuzu koruyunuz ve olumlu düşünmeyi sürdürünüz.

· Koronavirüs hakkındaki doğru-güncel bilgileri dikkate alınız ve paylaşınız. Çünkü virüs hakkında duyduğunuz her bilgi doğru olmayabilir. Dünya Sağlık Örgütü, T.C. Sağlık Bakanlığı, Kızılay, Halk Sağlığı Uzmanları Derneği (HASUDER) gibi güvenilir kaynaklardan gelen bilgileri dikkate alınız. Doğru bilgileri paylaşmanız başkalarının korkularını yatıştırmanıza ve onlarla bağ kurmanıza yardımcı olabilir.

Ebeveynler için:

Çocuklar bir ölçüde çevrelerindeki yetişkinlerden gördüklerine tepki verirler. Ebeveynler ve bakım verenler çocuklarına en iyi desteği koronavirüs ile sakin ve güvenli bir şekilde başa çıktıklarında sağlayabilirler. Ebeveynler, daha iyi hazırlanırlarsa, başta çocuklar olmak üzere çevrelerindeki diğer kişiler için daha güven verici olabilirler.

Tüm çocuklar strese aynı şekilde tepki vermez. Çocuklarda takip edilmesi gereken sık görülen değişiklikler ise;

· Aşırı ağlama ve sinirlilik,

· Büyüyerek geride bıraktıkları davranışlara dönme (örneğin gece idrar kaçırma gibi tuvaletini kontrol etmeyle ilgili sorunlar),

· Aşırı endişe ya da üzüntü,

· Sağlıksız yeme ya da uyku alışkanlıkları,

· Kolay sinirlenme ve ani öfke krizleri gibi davranışlar,

· Okul performansının kötüleşmesi ya da okuldan kaçınma,

· Dikkat ve konsantrasyon zorluğu,

· Geçmişte hoşlanılan etkinliklerden kaçınma,

· Açıklanamayan baş ağrısı ya da vücut ağrıları,

· Alkol, tütün ya da diğer uyuşturucuların kullanımı.

Çocuğunuzu desteklemek için yapabileceğiniz şeyler ise;

· Çocuğunuzla koronavirüs salgını hakkında konuşmak için zaman ayırınız. Çocuğunuzun anlayabileceği şekilde koronavirüs hakkındaki soruları yanıtlayınız ve gerçekleri paylaşınız.

· Çocuğunuza güvende olduğu konusunda güvence veriniz. Üzgün ve sıkıntılı ​​hissetmeleri halinde, bunda yanlışlık olmadığını belirtiniz. Sizden nasıl başa çıkacaklarını öğrenebilmeleri için kendi stresinizle nasıl başa çıktığınızı onlarla paylaşınız.

· Çocuğunuzun olayla ilgili yayınlara maruz kalmasını sınırlayınız. Çocuklar duyduklarını yanlış yorumlayabilir ve anlamadıkları bir şeyden korkabilirler. Dünya Sağlık Örgütü, T.C. Sağlık Bakanlığı, Kızılay, Halk Sağlığı Uzmanları Derneği (HASUDER) gibi güvenilir kaynaklardan gelen bilgi içeriğini çocuğunuzun yaşına uygun olarak paylaşınız.

· Çocuğunuzun bir sağlamlık duygusuna sahip olmasına yardımcı olunuz. Okula ya da yuvaya dönmek güvenli olduğunda, olağan etkinliklerine dönmelerine yardımcı olunuz.

· Çocuğunuza rol modeli olunuz.

· Arkadaşlarınız ve ailenizle bağlarınızı sürdürünüz ve sosyal destek sisteminize güveniniz.

Müdahale ekibi için:

Koronavirüs’e müdahale etmek sizde duygusal bir yüke neden olabilir. İkincil travmatik stres tepkilerini azaltmak için yapabileceğiniz şeyler;

· İkincil stresin travmatik bir olaydan sonra ailelere yardım eden herkeste gelişebileceğini kabulleniniz.

· Fiziksel (yorgunluk, hastalık) ve ruhsal (korku, içe çekilme, suçluluk) belirtileri öğreniniz.

· Salgına müdahalenin etkilerini atlatabilmek için kendinize ve ailenize zaman tanıyınız.

· Günlük yaşamınızda arkadaşlarınızla ve ailenizle zaman geçirmek, egzersiz yapmak, müzik dinlemek ya da kitap okumak gibi hoşunuza giden kendinize bakım etkinliklerine yer veriniz.

· Koronavirüs ile ilgili yayınları izlemeye mola veriniz.

· Koronavirüs'ün salgından önce yaptığınız gibi ailenize ve hastalarınıza bakım verme yeteneğinizi etkilediğinden endişeleniyorsanız ya da bunalıyorsanız psikolojik destek alınız.