ATATÜRK’ÜN HATIRASINA İHTİRAM TÖRENİ
(Gümüşhane 21.11.1938)
10 Kasım Saat 09:05.
Mustafa Kemal Atatürk'ün ebediyete intikal ettiği gün.
Rahmet ve Saygıyla anıyoruz.
Atatürk’ün vefatı nedeniyle 1938 yılında ülke yasa boğulmuş, ilahi bir emir deyip gözyaşları dökülmüştü. Ankara’da, İstanbul’da, İzmir’de, …., ve Gümüşhane’de.
Bundan sonra yapacağımız tek görev, Ata’nın söylemlerine uymak, gösterdiği medeniyet çizgisinde ilerlemekti. Vefatından sonra Ata’ya layık törenler tertip edilmeliydi ve öylede olmuştu.
Dâhiliye Vekâlet’inin talimatları üzerine illerde törenler düzenlenmiş ve törenlere “Atatürk’ün Hatırasına İhtiram Töreni” adı verilmişti. Bu talimat 15.11.1938 yani vefatından 5 gün sonra Gümüşhane’ye ulaşmış, gerekli çalışmalar yapılamaya başlanmıştı. Tören 21 Kasım 1938 günü yapılacaktı. Tören için önce bir komite teşkil edilmiş ve yapılacak işlemler tek tek tarif edilmişti. İlimizde Atatürk’ün büstü olmadığı için meşaleler, çiçekler eşliğinde Atatürk portreli bir kürsü hazırlanmıştı. Vilayet matbaasında tertip edilen program içeriği bastırılmış, 2 gün önceden her yere dağıtılmıştı (Resmi ve Hususi daireler, teşekküller, mağaza, dükkân ve gazinolar). Tören günü resmi tatil sayılacaktı.
Büyük törenden 1 gün evvel bütün etraf köylerden halk akın akın Gümüşhane’ye gelmiş, Halkevi ve Belediye önünde toplanmışlardı. Saat 2’de halk evinde program düzenlemişti. İstiklal marşı ile program başlamış Halkevi Müze Şubesi Başkanı Kültür Direktörü Vehbi Okay Atatürk’ün hayatını anlatmıştı. Program sonunda Atatürk portresinin konulduğu sancak, bayrak ve meşalelerle süslenmiş kürsüye çelenkler konularak program sona ermişti.
1938 Yılında Gümüşhane Halkevi.
(Topluluk neden orda bilmiyoruz ama Kıyafetler, kalabalık topluluk, bayraklara bakınca yazımızda bahsi geçen törenden 1 gün önceki Halkevi önündeki etkinlik olabilir.)
Büyük tören saat 14:00 da İstiklal marşı ile CUMHURİYET ALANI’nda (Cumhuriyet Alanı, Eski top sahası) başlamıştı.
Tören Alanı Yerleşim Krokisi 21.11.1938
(Cumhuriyet Alanı, Eski top sahası. PTT Diğer fotoğraflarda arka planda gözüken bina. Araştırmacı ismi üstündeki iki çizgili görsel Harşit Çayı. Dikkatimi çeken ilk sıra Memleket Gençlere ayrılmış olması)
Vali Ferit NOMER’in konuşması. 21.11.1938
Belediye adına Necdet Gürpınar, Gençlik adına Sabri Özcan ve Halkevi adına Fahri Akagün tarafından Atatürk’ün eserleri ve ölümünden duyulan derin acılar temiz ve heyecanlı sözlerle ifade olunurken gözyaşları zapt edilemiyordu.
Törende Vilayet Erkânı, Memurlar, Askerler, Öğrenciler ve Halk. 21.11.1938
(Gümüşhane’de kasım ayı …hava soğuk, öğrenciler ya ellerini oğuşturmuş yada ceplerine sokmuş. Ağlayanlar mendilleriyle göz yaşlarını siliyor. Bir anne atkısını daha okula gitmeyen çocuğuna sarmış ve kucağına alarak törene katılmış. Hey gidi Gümüşhane.)
Saat 16:00 da konuşmalar bitmişti, tam bu sırada atılan top üzerine elemli gözyaşları döken hazirun 3 dakika sükut vakfesine geçti. İkinci topu müteakiben kürsü etrafındaki altı meşale yakıldı.
Atatürk Kürsüsü ve Yakılan 6 Meşale. 21.11.1938
(Sol arkadaki bina PTT, Kavakların sağında Harşit çayı sessiz sedasız akıyor )
Gençlik, mektepliler ve halk atanın önünden resmi geçiş ile geçerek dağıldılar. Meşaleler sabaha kadar yandı ve iki polis ve jandarma mürekkep nöbet servisi ile sabaha kadar meşaleleri yakılmış.
Memleket Gençleri 21.11.1938
Diğer Spor Klüpleri (Futbol,Avcılık,Bisiklet).
Tüm ülkede tutulan yaslar, düzenlenen saygı törenleri ile Ata’ya saygı gösterilmeye çalışılmıştı. Yıkılan Osmanlı İmparatorluğu içerisinden Komutanları ve Halkıyla büyük bir milli mücadele verilmiş, bu topraklar gerçek sahiplerine bırakılmıştır.
Not: Raporu tutan kişi C.K.Y. satır aralarında bugün sosyal medyada kullandığımı, emoji diye adlandırdığımız :( simgelerini, daktilo aracılıyla satır aralarında kullanarak üzgünlüğünü bize hissettirmeye çalışmış. Bu ifadeler sosyal medya öncesinde de kullanılmış.
Mustafa Kemal Atatürk’ü Rahmet, Saygı ve Minnetle anıyoruz.
Araştırmacı Yazar: Adem Ezber
