ESKİMEZ DEĞERLER 4: ÖZ DENETİM

Milli Eğitim Bakanlığı, okul öncesi, ilkokul, ortaokul ve lise müfredatının düzeltilmesi işlemleri kapsamında, öğretim programlarının ana felsefesini içeren metni 2018 yılında güncelledi. Eğitim sisteminin, sadece akademik açıdan başarılı, belirlenmiş bazı bilgi, beceri ve davranışları kazandıran bir yapı olmadığı belirtilen metinde, "kök değerlere" vurgu yapılmaktadır. "Kök değerler" ise müfredatta "adalet, dostluk, dürüstlük, öz denetim, sabır, saygı, sevgi, sorumluluk, vatanseverlik, yardımseverlik" olarak belirlendi. 

Öz denetim ya da diğer bir ifadeyle otokontrol kelimesi, dilimizde kullanılan yaygın kelimelerdendir. TDK'ye göre öz denetim kelimesinin anlamı şöyledir:

- Daha önemli bir hedefe ulaşabilmek için kişinin davranışlarını, tepkilerini ya da başka amaca yönelme eğilimini denetleyip kısıtlaması, otokontrol. Başka bir ifadeyle öz denetim; duygularını, düşüncelerini ve davranışlarını kontrol edebilmektir. İnsanın bir hedef doğrultusunda ilerleyip hedefe uyumlu çaba göstermesidir. Güncel terminolojide irade eğitimi ile insanlar kendileri açısından olumlu davranışlara yönelebilir veya kendilerine zararlı davranışlardan kaçınabilirler. Öz denetim insanın amacına ulaşmasına engel olacak sebeplerle, zorluklarla baş ederek, hedefinden sapmadan yürüyebilmesidir. Kişinin toplumda insanlar arasında uyumlu şekilde hayatını sürdürebilmesi için davranışlarını, arzularını ve duygularını düzenleyebilme yeteneğidir. Öz denetim bilincine sahip bireyler sorumluluk duygusuyla hareket ederek verdikleri sözlerden caymazlar ve davranışlarında aşırıya kaçmazlar.

Çocukların mutlaka kazanması gereken bir davranış olan öz denetim, onların geleceklerini inşa ederken karşılaştıkları engelleri aşmalarına yol gösterecektir. İnsanı istikamet üzere hareket ettiren bu davranış ile insanlar haddini aşmayacak ve toplum içinde huzurun bir parçası olacaklardır. 
 

KADİR GECESİ
 

Leyle-i Kadir gibi bir tek gece, seksen küsur seneden ibaret olan bin ay hükmünde olduğu kuranın ifadesiyle anlaşılmaktadır. Kur'an-ı Hakîm'in herbir harfinin bir sevabı var, bir hasenedir. Fazl-ı İlahîden o harflerin sevabı sünbüllenir, bazan on tane verir, bazan yetmiş, bazan yediyüz (Âyet-ül Kürsî harfleri gibi), bazan binbeşyüz (Sure-i İhlas'ın harfleri gibi), bazan onbin (Leyle-i Berat'ta okunan âyetler ve makbul vakitlere tesadüf edenler gibi) ve bazan otuzbin (meselâ haşhaş tohumunun kesreti misillü, Leyle-i Kadir'de okunan âyetler gibi). Ve o gece bin aya mukabil işaretiyle, bir harfinin o gecede otuzbin sevabı olur inşallah.
 

Bir Reçete: Ramazan-ı Şerif, seksen sene bir ömür semeratını kazandırabilir. Leyle-i Kadir ise, nassı Kur'an ile bin aydan daha hayırlı olduğu bu sırra bir hüccet-i katıadır. Ve o orucun ekmeli ise: Mide gibi bütün duyguları; gözü, kulağı, kalbi, hayali, fikri gibi cihazat-ı insaniyeye dahi bir nevi oruç tutturmaktır. Yani: Muharremattan, malayaniyattan çekmek ve her birisine mahsus ubudiyete sevketmektir. Meselâ: Dilini yalandan, gıybetten ve galiz tabirlerden ayırmakla ona oruç tutturmak. Ve o lisanı, tilavet-i Kur'an ve zikir ve tesbih ve salavat ve istiğfar gibi şeylerle meşgul etmek... Meselâ: Gözünü nâmahreme bakmaktan ve kulağını fena şeyleri işitmekten men'edip, gözünü ibrete ve kulağını hak söz ve Kur'an dinlemeğe sarfetmek gibi sair cihazata da bir nevi oruç tutturmaktır.